اگر طبیعت‌گردی را دوست دارید، شک نکنید که زریوار، خاطره‌ای خوش برای شما به‌جای می‌گذارد. این دریاچه زیبا که در میان درختان سرسبز، کوه‌های سر به فلک کشیده و هوای مطلوب قرار دارد، همواره میزبان گونه‌های مختلف جانداران است و همین مساله آن‌را به یک محوطه محیط زیستی مهم تبدیل کرده.
بهترین زمان دیدن دریاچه زریوار
استان کردستان برای سفرهای بهاری و تابستانی آب‌وهوای مناسبی دارد. ماه‌های فروردین، اردیبهشت، شهریور و اواخر مرداد بهترین زمان‌های سفر به این دریاچه هستند.
حتی اگر سرما را دوست دارید سفر زمستانه به دریاچه زریوار می‌تواند خوش بگذرد اما معمولا آب دریاچه در این زمان یخ زده است اما دیدن دریاچه یخ‌زده در زمستان تجربه‌ای شگفت انگیز است که توسط کسانی که در فصل سرما در آن‌جا بودند توصیه شده است. .در پاییز، بارندگی زیاد باعث اختلال در قایق‌رانی و پیکنیک می‌شود.
هزاران نفر از مردم محلی بعد از ظهر خود را در دریاچه زریوار به پیاده روی، ماهی‌گیری، قایق‌رانی و ... می‌گذرانند. اگر به دنبال تالاب کاملاً وحشی و طبیعی برای تماشای پرندگان، آب و حیات وحش هستید ناامید خواهید شد، اما اگر به فرهنگ محلی و شیوه زندگی علاقه دارید، احتمالاً از آن لذت خواهید برد. با این وجود احتمال مشاهده تعداد کمی از پرندگان آبی وجود دارد.
بنابراین بهتر است در روزهای کاری که سروصدا و شلوغی کم است به این تالاب سفر کنید. پرندگان فصلی هستند و اگر تماشای پرندگان را دوست دارید زمان حضور آن‌ها را بررسی کنید.
توصیه می‌کنم در هنگام گرفتن چند عکس خوب از بالا، کمی صعود کنید تا منظره بهتری داشته باشید.
در کل مکانی بسیار زیبا و آرامش بخش برای دوست‌داران طبیعت است. بخشی از آن در نزدیکی شهر است و اگر می‌خواهید مکان‌های آرام پیدا کنید باید به اطراف آن بروید.
راه دسترسی به دریاچه زریوار
آدرس: ایران، کردستان، مریوان، 3 کیلومتری غرب شهرستان مریوان
برای رسیدن به دریاچه زریوار باید از سنندج به مریوان بروید.
از سنندج حدود 3 ساعت فاصله است. این جاده خود یکی از زیباترین جاده‌های ایران مملو از دشت‌ها، جنگل‌‌های بلوط قدیمی در تپه‌ها و کوه های سرسخت است و در مسیر از آن‌ها عبور خواهید کرد.
از مرکز شهر مریوان به سمت شمال در بلوار شهید جلال بارنامه به سوی خیابان سید بروید. در نزدیکی شهرداری مریوان به سمت چپ به سوی بلوار شهدا بپیچید و 600 متر جلوتر در میدان، خروجی دوم را انتخاب کرده و در بلوار شهدا بمانید. 500 متر برانید و در میدان، به خروجی دوم بروید و در نهایت در میدان بیسارانی، راه را به‌طور مستقیم به مسیر 46 ادامه دهید. حدود 4 کیلومتر جلوتر به دریاچه زریوار می‌رسید. فاصله شهر مریوان تا دریاچه زریوار حدودا 6 کیلومتر است و اگر ترافیک نباشد 8 دقیقه‌ای به مقصد می‌رسید.
هزینه بلیط و ساعات دسترسی
هزینه بلیط برای گردشگران ایرانی: رایگان
هزینه برای گردشگران خارجی: رایگان
ساعات بازدید: دریاچه 24 ساعته باز است.
مدت زمان پیشنهادی برای بازدید: 3 الی 4 ساعت
دانستنی‌هایی قبل از دیدن دریاچه زریوار
دریاچه آب شیرین زریوار در غرب سنندج و در ارتفاعات 1285 متر از سطح دریا، تقریباً همه مسافران را متحیر می‌کند.
کوردها و محلی‌ها بر این باورند که دریاچه زریوار یک دریاچه افسانه‌ای با قصه‌ها و داستان‌های گوناگون است. چون این دریاچه خودجوش است و آب آن از هیچ رودخانه‌ای فراهم نمی‌شود، به آن لقب دریاچه افسانه‌ای را دادند و حقیقتا دریاچه زریوار یک نگین مرواریدی در غرب کشور ایران است.
نمایی زیبا از دریاچه زریوار
یکی از افسانه‌های محلی بدین شرح است:
"روزی روزگاری در محل کنونی دریاچه، شهری بود که حاکم ستمگری داشت به نام فیله قوس. یک روز درویشی به همراه همسرش سوار بر الاغ از نزدیکی شهر عبور می‌کرد که ماموران حاکم او را دستگیر و به شهر می‌آورند. اهالی شهر و ماموران درویش و همراهانش را آزار می‌دهند و مجبور به انجام کارهای سخت و طاقت‌فرسا می‌نمایند تا جایی که دُم الاغ، تنها سرمایه‌ی درویش از جا کنده می‌شود و زن باردارش فرزند خود را از دست می‌دهد.
درویش، خسته از ظلم اهالی و ماموران نزد حاکم رفته و خواستار عدالت می‌شود اما حاکم او را مورد تمسخر قرار می‌دهد و بیرون می‌اندازد. درویش آزرده خاطر و دل‌شکسته بالای کوهی در شرق شهر می‌رود و شروع به راز و نیاز می‌کند. او حاکم و ماموران و اهالی را نفرین می‌کند و می‌گوید:"سرم را از سجده بر نمی‌دارم تا شهر را با آب یکسان نکنی و این قوم ظالم را نابود نکنی!" چنین می‌شود که دریاچه پدید می‌آید و شهر، اهالی و حاکم ستمگرش ناپدید می‌گردند. اکنون هم قبر درویش هنوز در پای کوه در حال تماشای دریاچه‌ی زریوار است. به خاطر همین روایت است که زریوار را به عنوان دریاچه‌ای می‌شناسند که دادخواهی کرد!"
نام‌های زیادی برای این دریاچه برگزیدند. نام اصلی آن، زیراوبار، بوده که معنای آن به زبان کوردی، "آب کف کنار" است.
در زبان زیبای کوردی واژه زریبار یا زریوار ترکیبی از دو واژه زری و یا زریا به معنای دریا و پسوند تشبیهی وار یا بار است که درکل به معنای دریاچه می‌شود. شاید معروف‌ترین مقاصد گردشگری طبیعی در کردستان همین دریاچه باشد که سالیانه مسافران زیادی را از جای‌جای ایران به خود می‌بیند. دریاچه زریوار در فهرست آثار طبیعی میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.
دریاچه زریوار که در زمستان یخ بست.
تالاب یا دریاچه؟ مساله این است. زریوار، تمامی شرایط جامع یک تالاب بین‌المللی را دارد. حجم تقریبی آب حدود 30 میلیون متر مکعب، میزان متوسط بارندگی در محدوده تالاب 786 میلی‌متر در سال و رطوبت نسبی برابر 59 درصد است.
تالاب زریوار، بزرگترین، زیباترین و باابهت‌ترین دریاچه آب شیرین ایران است. حقیقتا بازدید از زریوار یک تجربه باورنکردنی برای شما رقم خواهد زد و دلیل آن فقط و فقط زیبایی مبهوت‌کننده این تالاب است.
متاسفانه دریاچه در خطر خشکی است و به‌دلیل اکوسیستم خاصی که دارد، خطر خشک شدن تنها دریاچه آب شیرین ایران می‌تواند نتایج بسیار بدی را به‌همراه داشته باشد. حتما به دیدار این دریاچه زیبا و افسانه‌ای و باشکوه بروید. لطفا حواس‌تان به طبیعت و پاکیزگی آن نیز باشد!
گرازی در حاشیه ی دریاچه
به‌دلیل آن‌که هرسال مسافران زیادی به مریوان و دریاچه زریوار سفر می‌کنند امکانات مختلفی برای گردشگران فراهم آمده است. این امکانات شامل: دفاتر اسکان مهمانان در تعطیلات عید نوروز و تابستان، پارکینگ کنار دریاچه، هتل سه ستاره زریوار در کنار دریاچه، هتل سه ستاره نوروز در مریوان، نمایشگاه‌های صنایع دستی و ایستگاه‌های قایق‌رانی است.
به جز تماشای پرندگان و لذت بردن از چشم انداز، بازدید کنندگان می‌توانند سوار بر قایقهای پدالی یا قایقهای موتوری شوند. رایج‌ترین وعده غذایی که می‌توانید از کنار دریاچه تهیه کنند ماهی کبابی است. می‌توانید یا به سادگی در کنار دریاچه کباب کنید یا در یکی از رستوران‌های کنار دریاچه غذا را سفارش دهید. مغازه‌های زیادی در اطراف دریاچه برای خرید سوغاتی، نان محلی کلانه و خوراکی‌های محلی وجود دارند.
زریوار به‌عنوان یک مرکز اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی زیبا و نادر در کردستان است. زریبار با قرار گرفتن در یک دره طولی نسبتاً وسیعی از دو طرف غرب و شرق با کوه‌های پوشیده از جنگل احاطه شده‌است.
پوشش غالب اراضی در این منطقه را جنگل و بیشه زارهای نیمه انبوه تشکیل می‌دهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده و در حالی‌که سایر گونه‌های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیب‌ها و نقاط مختلف آن خودنمایی می‌کند. سایر پوشش‌های گیاهی شناور در دریاچه شامل سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گیاهان خاردار و حاشیه‌ای مانند نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفت‌بند، پیچک، لویی و نعناع هستند.
آب‌زیان دریاچه شاید مهم‌ترین بخش اکوسیستم دریاچه زریوار باشند. عروسی ماهی، ماهی گامبوزیا، سیاه ماهی خالدار و سیاه ماهی معمولی از گونه‌های بومی و ماهی آمور سفید، کپور آیینه‌ای و کپور سرگنده از گونه‌های غیر بومی هستند. اخیرا مارماهی و چند گونه فیتوپلانکتون و زئوپلانکتون در این دریاچه یافت شده و یک گونه میگوی غول پیکر از طرف سازمان شیلات به دریاچه اضافه شده است.
هروقت به دریاچه بروید صدای پرندگان شما را مست خود می‌کند. در این دریاچه 31 گونه پرنده بومی و مهاجر زندگی می‌کنند. اردک سرحنایی، بوتیمار، چنگر، پرستوهای دریایی، کاکائی‌ها، گیلار، سنقر تالابی و خوتکا از گونه‌های با ارزش تالاب زریوار به حساب می‌آیند.
همچنین ممکن است شب‌ها در اطراف دریاچه یا پای کوه، پستانداران را نیز مشاهده کنید. گراز، گربه وحشی، روباه قرمز و خرگوش از پستاندارانی هستند که در منطقه دریاچه زریوار زیست می‌کنند.
همانطور که گفته شد، دریاچه زریوار از خیلی جهات دارای اهمیت فراوان است. اولا اکوسیستم دریاچه شامل گیاهان و حیوانات بسیار مهم است. دوما تنها دریاچه آب شیرین ایران و سوما زیبایی محیط دریاچه، زبانزد خاص و عام است. حتما به بازدید از این دریاچه بروید، از این نگین طبیعی کردستانی لذت ببرید و آن‌را تمیز نگه دارید.