کال جنی

کال جنی یا دره‌ی جن‌ها! اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که سرتان برای داستان‌های ترسناک در دل طبیعت درد می‌کند، جای مناسبی را انتخاب کردید! کال جنی با صخره‌های عجیب و غریبش دل بسیاری از گردشگران را برده است. از این دست جاذبه‌ها، در ایران کم نیست. آب زلال چشمه‌های دره و سازه‌های تاریخی آن، چیزی است که کال جنی را خاص می‌کند. با اسمارتیز همراه باشید تا درباره‌ی کال جنی بیشتر بدانیم.

بهترین زمان بازدید از کال جنی و سایر جاذبه‌های دیدنی خراسان جنوبی، اوایل پاییز تا اواسط آن و ماه‌های آخر سال تا اردیبهشت‌ماه است. خراسان جنوبی آب و هوایی بیابانی و گرم و خشک دارد که در تابستان گرمای به شدت طاقت فرسا دارد و می‌شود، پس بازدید خود را به این زمان از سال موکول نکنید. در تعطیلات فروردین‌ماه، تعداد توریست‌ها به طرز چشم‌گیری بالا می‌رود ولی همچنان آنقدر زیاد نمی‌شود که آزار‌دهنده باشد و شما می‌توانید تعطیلات نوروز را برای بازدید از کال جنی و شهر طبس انتخاب کنید.

کال جنی در فاصله‌ی 35 کیلومتری شمال شهر طبس واقع شده است. برای رسیدن به این جاذبه‌ی طبیعی زیبا ابتدا باید راه روستای ازمیغان را پیش بگیرید. در اواسط این مسیر، جاده‌ای خاکی وجود دارد که به سمت کال جنی می‌رود. برای ورود به کال جنی دو راه وجود دارد. اولین ورودی که با آن مواجه می‌شوید سنگ‌چینی در اواسط این جاده‌‌ی خاکی است و با سه نخل سر بریده مشخص شده است. راه دیگر در انتهای جاده‌ی خاکی و از کوه شروع می‌شود. معمولا گردشگران راه دوم را انتخاب می‌کنند. این مسیر را بهتر است با اتومبیل شخصی طی کنید. کرایه‌ی ماشین از آژانس‌های مسافربری داخل شهر نیز ممکن است. این جاده تقریبا هیچ‌وقت ترافیکی ندارد.

برای بازدید از کال جنی لازم نیست هزینه‌ای بپردازید و برای ساعات بازدید از آن نیز محدودیتی وجود ندارد، اما از آن‌جایی که این منطقه به دره‌ی جن‌ها معروف است بازدید آن حتی در روز نیز خوفناک و خطرناک است چه برسد به شب! پیشنهاد می‌کنیم بازدید خود را حتما تا قبل از تاریکی هوا به اتمام برسانید. در این صورت هم زیبایی‌های دره را مشاهده می‌کنید هم خطر مشکلاتی همچون پیدا نکردن راه خروج کمتر می‌شود.

کال جنی شامل کال اصلی یا همان دره‌ی اصلی و چندین کال فرعی است. ورودی کال اصلی در سمت نخلستان است که به روستای ازمیغان منتهی می‌شود. ورود به دره از سمت نخلستان، شما را با منظره‌های جالب روبرو می‌کند. 

وارد شدن از مسیری به غیر از دو مسیری که گفته شد، تقریبا غیر ممکن است. برای همین حتما از یکی از این دو مسیر وارد کال جنی شوید. عجیب بودن دره از آنجایی شروع می‌شود که با وجود قرارگیری در منطقه‌ای کویری و خشک، حفره‌های آب و چشمه‌های کوچک زیادی دارد. برای همین می‌توانید در این چشمه‌ها و حفره‌ها تنی هم به آب بزنید.

پیچ و تاب‌های دره و راه باریکه‌هایی که در طول سال‌های بسیار به وجود آمده، آدم را شگفت‌زده می‌کند. اما این پیچ و تاب‌های عجیب چگونه به وجود آمده؟ رودخانه‌ی ازمیغان در محل عبورش، باعث گودی زمین می‌شود. از آن طرف هم به دلیل بافت متفاوت دیواره‌ها، روند فرسایش کاملا متفاوت است. مثلا وقوع سیلاب باران‌های شدید بخش‌های نرم‌تر را تخریب کرده اما نتوانسته به بخش‌های سخت‌تر اثر بگذارد. برای همین دره‌ی کال جنی بوجود آمده است.

رفتن به این ناحیه بدون داشتن یک راهنمای محلی، اشتباه بزرگی است که بعضی‌ها مرتکب می‌شوند. همیشه احتمال گم شدن در میان پیچ و خم‌های کال جنی وجود دارد و اگر شما نتوانید تا شب راه خود را پیدا کنید، متاسفانه باید شب را در جوار جن‌ها بگذرانید!

خلاصه که کال جنی، خوراک کسانی که دوست دارند سفر خود را با کمی هیجان و رمزآلودی همراه کنند. از همان ابتدا که پا در دره بگذارید، دلهره را تجربه خواهید کرد.

حفره‌هایی که در دیواره‌های کال جنی هستند که به «گبرها» معروفند، به عقیده‌ی باستان‌شناسان از دوره‌ی ساسانی به جا مانده‌اند. آن‌ها این نظریه را از روی بقایایی که در داخل حرفه‌ها به جا مانده می‌گویند. مثلا در قسمتی از مسیر، حفره‌ای در ارتفاع دو متری کف دره وجود دارد. اگر  وارد این حفره شوید و 7 یا 8 متر جلو بروید، اثر دست و پاها را روی دیوار می‌بینید که می‌توان از آن بالا رفت. بعد از بالا رفتن از آن، با صحنه‌ی شگفت‌آوری مواجه خواهید شد: در دل این صخره‌های مرتفع، تالاری وجود دارد که هنوز رد تیشه‌ی معماران بر دیواره‌های آن باقی مانده است.این تالار دو دالان در دو طرف خود دارد و در هر دالان چند اتاق کنده شده. باستان‌شناسان می‌گویند که با توجه به موقعیت خاص کال جنی، از این اتاقک‌ها برای عبادت استفاده می‌شده. البته بعدها و بعد از حمله‌ی اعراب به ایران، بسیاری از افراد برای پنهان شدن از دست آن‌ها به کال جنی و این اتاقک‌ها پناه می‌بردند. یک نکته‌ی جالب دیگر هم اتصال این حفره‌ها با تونل‌هایی به همدیگر است. یک حلقه چاه عمیق هم در این حفره‌ها دیده می‌شود که برای دسترسی به آب از آن استفاده می‌شد.

پس از گذر از منطقه‌ی پر آب و تا حدودی سرسبز کال جنی، به جایی می‌رسیم که که تونلی با مهندسی تحسین بر‌انگیز، آب را به درون قنات هدایت می‌کند و از این جای مسیر به بعد کال جنی تبدیل به دره‌ای خشک و بی آب و علف می‌شود. فرسایش آب در این مکان کاملا قابل مشاهده است و دره شکل عجیبی به خود می‌گیرد.

در مسیر کال جنی، چیز دیگری که به چشم می‌خورد دودکش و تنور‌های اجنه است. این البته اسمی است که محلیان بر آن گذاشتند. در واقع این دودکش و تنور‌ها، ستون‌هایی هستند که به دنبال فرسایش رودخانه به این شکل در آمدند. شکل دودکش و تنور مانند آن‌ها شایعات وجود جن‌ها را محکم‌تر کرده است.

پس از تمام شدن بازدید از کال جنی، گشت و سیاحت در روستای ازمیغان ایده‌ی خوبی به نظر می‌رسد. البته اگر توانی برای‌تان باقی مانده باشد! شما حتی می‌توانید برای در کردن خستگی خود، شب را در یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی روستای ازمیغان بگذرانید. روستای ازمیغان در نوع خود شگفتی‌های جالبی دارد. از نکات عجیب این روستا وجود شالیزار‌های برنج و نخلستان‌های خرما کنار هم است که تقریبا هیچ کجا چنین چیزی دیده نمی‌شود. چهره‌ی خشک و گلی روستا، در کنار سبزی درختان و باغ‌ها زیبایی منحصر به فردی به این منطقه بخشیده است.

کال جنی تقریبا تمام عناصری که یک طبیعت‌گرد یا ماجراجو دنبالش است را در خود دارد: طبیعت منحصر به فرد، چشمه‌های آب، گبر‌ها و بنا‌های باستانی در دل کوه و از همه مهم‌تر حس ترس و ماجراجویی.

قصد سفر به طبس را دارید؟ شاید خواندن مطلب «جاهای دیدنی طبس» به شما کمک کند با جاذبه‌های گردشگری طبس بیشتر آشنا شوید.