آب انبار شش بادگیر یزد؛ یادگاری از دوران قاجار

آب انبار شش بادگیر یزد می‌تواند در کنار جاذبه‌های تاریخی دیگری که در اطرافش قرار گرفته‌اند تجربه‌ای متفاوت از سفر به تاریخ ایران را برای‌تان رقم بزند. یزد از معدود شهرهای ایران است که هنوز بافت سنتی و تاریخی خود را حفظ کرده و این یعنی می‌توانید تجربه‌ی واقعی بازدید از یک مکان تاریخی را داشته باشید؛ می‌توانید با کمی خیال‌پروری مردمی را تصور کنید که 100 سال پیش دور آب انبار شش بادگیر یزد حلقه می‌زندند و سیراب می‌شدند. اگر موافقید با هم سری به این آب انبار فراموش‌شده بزنیم؛ با اسمارتیز همراه باشید.

شهر یزد یکی از شهرهای کویری ایران است و این یعنی تابستان‌های به شدت گرم و زمستان‌های نسبتا سرد. اما معمولا هوای بهار در این شهر بسیار مطبوع است؛‌ به خصوص ماه اردیبهشت که از هر نظر برای سفر و بازدید‌های مختلف جاذبه‌های شهری و طبیعی مناسب است. با این حال اگر ماه‌های دیگری در فصل تابستان را بازدید از آب انبار شش بادگیر یزد انتخاب کردید، سعی کنید بازدید خود را در ساعت‌های اول صبح یا بعد از ظهر انجام دهید؛ و اگر هم در پاییز یا زمستان گذرتان به شهر زیبای یزد خود و تصمیم گرفتید از این آب انبار زیبا دیدن کنید، این کار را در ساعت‌های وسط روز انجام دهید. 

چون امکان بازدید از داخل آب انبار وجود ندارد پس احتمالا بیشتر از نیم ساعت وقت شما را نمی‌گیرد؛ بنابراین برنامه‌ی بازدید خودتان را طوری تنظیم کنید که بتوانید در کنار دیدن آب انبار شش بادگیر یزد، به دیدنی‌های دیگر این شهر تاریخی هم سر بزنید. موزه‌ی آب یزد، زندان اسکندر، آتشکده‌ی یزد، موزه‌ی تاریخ و فرهنگ زرتشتیان و ... از دیگر جاذبه‌های گردشگری یزد هستند که در نزدیکی آب انبار قرار دارند.

نام محله‌ای که آب انبار شش بادگیر در آن قرار دارد هم محله یا کوی شش بادگیر است. پس احتمالا با پرسیدن آدرس خیلی سریع می‌توانید به مقصدتان برسید. با این حال از دو خیابان اصلی امام و دهم فروردین به آب انبار شش بادگیر یزد دسترسی مستقیم وجود دارد. بهتر است از خیابان امام وارد کوچه‌ی مسجد برخوردار شوید و در انتهای کوچه به سمت راست بپیچید تا بادگیر‌های زیبای آب انبار خودشان را نشان بدهند.

با توجه به این‌که بازدیدتان زیاد طول نمی‌کشد می‌توانید ماشین را در همان اطراف پارک کنید اما اگر دوست دارید پیاده در این محله‌ی قدیمی گشتی بزنید و از جاذبه‌های دیگر دور و بر هم دیدن کنید می‌توانید ماشین را در پارکینگ اول کوچه‌ی برخوردار پارک کنید. غیر از ترافیک عادی شهری مشکل دیگری در دسترسی به آب انبار شش بادگیر یزد وجود ندارد. این آب انبار به صورت عمومی برای بازدید تجهیز و افتتاح نشده بنابراین هر زمانی از شبانه روز که دوست داشته باشید می‌توانید بدون پرداخت هزینه از آن دیدن کنید.

 بادگیر‌های بلند زیبا و خشتی آب انبار یزد.

احتمالا با دیدن آب انبار شش بادگیر یزد اولین چیزی که به ذهن‌تان می‌رسد این است که چرا باید چنین بنای تاریخی زیبایی با این همه پتانسیل، در گوشه‌ای متروک مانده باشد و حتی امکان بازدید از داخل آن وجود نداشته باشد. در این سال‌ها جاذبه‌های تاریخی زیادی را دیده‌ام که با آن‌که زیبایی یا داستان به خصوصی نداشتند، توانسته بودند گردشگران زیادی را جذب کنند؛ اما متاسفانه آب انبار شش بادگیر یزد شرایط مظلومانه‌ای دارد که لایقش نیست.

تنها آب انبار شش بادگیر ایران سخت و استوار، با معماری شکوهمندی که مخصوص خطه‌ی کویری ایران است، در محله‌های قدیمی یزد مثل مهری مقدس است که بسیار مورد احترام و مایع غرور یزدی‌هاست. بادگیر‌ها با ارتفاع 10 متر، از هر کجای محله به سادگی دیده می‌شوند و منظره‌ی آن را بسیار خاص کنند. کاربرد این بادگیرها این بوده که با توجه به هوای گرم کویر، هر وزش کوچک باد در هر جهتی را به داخل خزینه‌ بکشند و به خنک ماندن آب کمک کنند. به همین دلیل این بادگیرها به حالت 6 نقطه‌ی اتصال یک 6 وجهی بزرگ ساخته شده‌اند. البته در ابتدا تنها سه بادگیر وجود داشت و در زمان نامعلومی سه بادگیر بعدی به آن اضافه شد.

در وسط بادگیر‌ها گنبد تخم‌مرغی آب انبار قرار گرفته که با مهارت زیادی با آجر ساخته شده و کار اصلی‌اش این است که آب را از نور مستقیم خورشید، گرما و ورود هر جانور یا زباله‌ای امن نگه دارد. همچنین این فضای گنبدی از داخل باعث جریان بهتر هوا می‌شود که در خنک ماندن آب تاثیر دارد.

در داخل آب انبار شش بادگیر یزد دو خزینه وجود دارد که در مجموع گنجایش بیش از 2000 متر مکعب آب را دارند. برای رسیدن به انتهای آب انبار 56 پله وجود دارد. در میانه‌ی راه یک هشتی آجری ساخته شده که در واقع سقف آن خزینه‌ی دوم آب انبار است. آب از این مخزن‌های 6 متری از خروجی شمالی خارج می‌شود و در اختیار مردم قرار می‌گیرد. این خروجی آب درست قرینه‌ی قسمت جنوبی است که ورودی آب انبار است. به این خروجی‌های آب اصطلاحا پاشیر می‌گویند. در این سفر فهمیدم که آب انبارها 4 قسمت دارند: بادگیر، گنبد، خزینه و پاشیر!

اگر خوش‌شانس باشید و بتوانید از داخل آب انبار شش بادگیر یزد دیدن کنید مسلما زیبایی‌های منحصربه‌فرد آن بیشتر به چشم‌تان می‌آید. دیوارهای تمام آجری و زرد آن که لایه‌های خشتی دارد بسیار چشم‌نواز است و به نظر مستحکم و با دوام می‌آیند و حس شکوه را به خوبی منتقل می‌کنند.

در اطراف محوطه‌ی آب انبار شش بادگیر یزد تمام امکانات وجود دارد پس بابت سرویس بهداشتی، پوشش آنتن موبایل، جای پارک، فروشگاه و ... اصلا نگران نباشید. همچنین می‌توانید برای ناهار یا شام به مجموعه‌ی استراحتی و رستوران آب انبار شش بادگیر یزد که درست چسبیده به آب انبار است بروید. در این جا علاوه بر میل کردن غذاهای با کیفیت در یک محیط سنتی می‌توانید شب را نیز در اتاق‌های تمیز و مجهز آن سپری کنید.