برج کاشانه بسطام

در کنار مسجد جامع تاریخی شهر بسطام، برج آجری با معماری خاص دیده می‌شود. اهالی به آن برج کاشانه می‌گویند و باستان شناسان اسامی متفاوتی مثل برج غازانه و برج آرامگاهی مسجد جامع را روی آن قرار می‌دهند. برج کاشانه بسطام همچون دیده بان و محافظ شهر قرن‌ها است که استوار و محکم باقی مانده و از دیدنی‌های مهم و جذابیت‌های تاریخی شهر بسطام به حساب می‌آید. هرساله گردشگران و مسافران از سراسر ایران و جهان به بسطام می‌آیند تا شگفتی‌های این برج زیبا را از نزدیک ببینند. ما در این مطلب سعی می‌کنیم اطلاعاتی در مورد برج کاشانه بسطام و هرآنچه باید در مورد آن بدانید در اختیار شما قرار دهیم؛ با اسمارتیز همراه باشید.

بهترین زمان بازدید از برج کاشانه بسطام

فصل تابستان به چند دلیل بهترین زمان برای بازدید از برج کاشانه بسطام است. با اینکه بسطام فاصله زیادی با کویر ندارد، اما به علت قرارگیری در حاشیه رشته کوه‌های البرز، در تابستان آب و هوایی معتدل دارد. به همین دلیل محل مناسبی برای فرار از گرمای تابستان و لذت بردن از سفر به حساب می‌آید. از طرفی فصل تابستان و تعطیلات آن فرصت مناسبی برای مسافرت و گردشگری فراهم می‌کند. در تابستان معمولاً همیشه تعداد زیادی مسافر و گردشگر داخلی و خارجی در اطراف برج کاشانه بسطام حضور دارند. علاوه بر این بسطام قطب تولید زردآلو در ایران به حساب می‌آید و تقریباً درآمد اصلی اهالی شهر از باغ‌های زیبای زردآلود تأمین می‌شود. اواخر تیر ماه هر سال جشنواره برداشت زردآلو در این شهر برگزار می‌شود که فرصت مناسبی برای گردشگران فراهم می‌کند تا از خوردن زردآلو لذت ببرند. در مقابل زمستان‌های سرد منطقه بسطام باعث می‌شود تا تعداد مسافران و گردشگران تا حد زیادی کاهش پیدا کند.

آدرس و راه‌های دسترسی به برج کاشانه بسطام

آدرس: استان سمنان، شهر بسطام، خیابان مهدیه، برج کاشانه بسطام
برج کاشانه در مرکز شهر و کنار مسجد جامع تاریخی بسطام قرار دارد. فاصله این بنای تاریخ تا آرامگاه بایزید بسطام نیز با پای پیاده کمتر از 5 دقیقه است و هر دو در خیابان مهدیه قرار دارند. از هر طرف که وارد شهر شوید تابلوهای راهنما شما را به سمت آرامگاه بایزید و خیابان مهدیه هدایت می‌کنند. همین موضوع دسترسی به برج کاشانه را برای مسافران آسان می‌کند. به طور کلی شهر بسطام شهر کوچکی است که و در هر جایی از آن با پیاده روی می‌توانید به بخش اعظمی از شهر دسترسی داشته باشید. از طرفی گردشگری بودن شهر باعث می‌شود تا مردم هر وقت که نیاز داشته باشید به شما کمک کنند.
دسترسی با خودرو شخصی
اگر با خودرو شخصی قصد سفر به بسطام را داشته باشید ابتدا باید به شاهرود سفر کنید. در جاده تهران به مشهد، بعد از عبور از سمنان و دامغان به شهر شاهرود می‌رسید. با عبور از کمربندی شاهرود باید وارد خروجی جاده شاهرود - گرمه - بجنورد شوید. بعد از حدود 15 دقیقه رانندگی در این جاده به شهر بسطام خواهید رسید. اگر به جای مسیر کمربندی، وارد شهر شاهرود شده‌اید می‌توانید از طریق میدان امام رضا وارد جاده شاهرود به گرمه و بسطام شوید. با ورود به بسطام از طریق بلوار آیت الله کاشانی به میدان آزادی و خیابان مهدیه که محل قرارگیری مکان‌های گردشگری بسطام و برج کاشانه بسطام است دسترسی خواهید داشت.
فاصله از فرودگاه، ایستگاه راه آهن و پایانه مسافربری
نزدیک‌ترین فرودگاه به برج کاشانه بسطام، فرودگاه بین المللی شاهرود است که حدود 100 کیلومتر با بسطام فاصله دارد. تاکسی‌های فرودگاه می‌توانند شما را به شاهرود برسانند و از آن جا با تاکسی‌های بین شهری می‌توانید به بسطام برسید.
ایستگاه راه آهن شاهرود در فاصله 17 کیلومتری بسطام قرار دارد. از ایستگاه راه آهن می‌توانید با تاکسی خود را به میدان امام رضا برسانید و از آنجا با تاکسی‌های بین شهری به بسطام سفر کنید.
اتوبوس‌های مستقیم به بسطام تعداد بسیار کمی دارند و معمولاً تنها افراد محلی از آن‌ها استفاده می‌کنند. گردشگران برای سفر با اتوبوس باید ابتدا در ترمینال شاهرود پیاده شوند. از آن جا نیز مانند راه‌های دیگر با تاکسی می‌توان به بسطام و برج کاشانه دسترسی پیدا کرد.

هزینه بلیط و ساعات دسترسی

برج کاشانه در کنار مسجد جامع بسطام قرار دارد و تنها راه ورودی آن نیز از طریق مسجد جامع است. برای ورود به برج بلیط فروشی صورت نمی‌گیرد. ساعات دسترسی به برج نیز به ساعات باز بودن مسجد جامع بستگی دارد. معمولاً درب مسجد از نماز صبح تا بعد از نماز مغرب باز است اما توصیه می‌کنیم برای اینکه از باز بودن مسجد و راه دسترسی به برج مطمئن باشید حتماً در ساعات نزدیک به نماز ظهر یا قبل از نماز مغرب به سراغ برج کاشانه بسطام بروید.

دانستی های قبل از دیدن برج کاشانه بسطام

•    اهالی بسطام معتقدند این برج قبل از ورود اسلام در بسطام ساخته شده و در واقع یک آتشکده زرتشتی بوده است.
•    ارتفاع برج 20 متر است و تمام قسمت‌های آن را از آجر ساخته‌اند.
•    در قسمتی از برج کتیبه‌ای وجود دارد که نشان دهنده ساخته شدن برج در قرن 8 هجری است.
•    آندره گدار معمار و باستان شناس نامدار فرانسوی معتقد است این برج به دست غازان خان مغول ساخته شده و نام آن غازانه بوده که به مرور زمان به کاشانه تبدیل گشت.
•    قسمتی از سقف برج دارای آجرهایی با شکل و رنگ متفاوت با قسمت‌های دیگر آن است. به همین دلیل احتمالاً این قسمت از برج تخریب شده و بعدها آن را مرمت کرده‌اند.
•    استفاده اصلی برج مشخص نیست، زیرا معمولاً برج‌های ایرانی را در خارج از شهرها یا در کنار قلعه‌ها می‌ساختند. با اینحال احتمالاً از این برج برای دیده بانی استفاده می‌کردند. البته بعضی نیز معتقدند این برج برای رصد ستارگان یا محاسبه نوعی تقویم تاریخی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.

راهنمای بازدید از برج کاشانه بسطام

به محل برج کاشانه بسطام و مسجد جامع تاریخی این شهر که نزدیک شوید می‌توانید از دور یک برج آجری 21 متری با گنبدی دایره‌ای شکل و معماری چند ضلعی منتظم را ببینید. با نزدیک شدن به برج معماری جالب توجه آن بیشتر نظر شما را به خود جلب خواهد کرد. به پای برج که برسید عظمت و البته قدمت تاریخی آن را بهتر درک خواهید کرد.

سقف برج کاشانه بسطام

سقف برج کاشانه بسطام گنبدی دایره شکل است که در قسمت پایینی از آجر و مصالح مشابه با سایر قسمت‌های برج ساخته شده اما در قسمت بالایی تفاوت‌هایی دارد. این قسمت از برج در گذر زمان تخریب شده و سپس مرمت گشته است. به همین دلیل رنگ آجرها و نوع آجرهای آن با سایر قسمت‌های برج تفاوت دارد. چند سوراخ و یک محل دیده بانی در سقف و گنبد برج نیز دیده می‌شود.

گچ بری‌های برج کاشانه بسطام

در قسمت بالایی برج گچ بری‌های زیبایی با طرح‌های اسلیمی و تو در تو دیده می‌شود. این گچ بری‌ها در دو ردیف ایجاد شده‌اند و دور تا دور برج می‌توان آن‌ها را مشاهده کرد. هر کدام از این گج بری‌ها با دیگری متفاوت است. طرح‌های زیبای آن‌ها شامل نام‌های خداوند و پیامبر می‌شود. زیبایی این گچ بری‌ها، توانایی‌های استادان هنرمندی که بیش از 6 قرن قبل زندگی می‌کردند را نشان می‌دهد و از جاذبه‌های اصلی این برج به حساب می‌آیند.

کتیبه‌ها و نوشته‌های برج

علاوه بر گچ بری‌های زیبای بالای برج، نوشته‌ها و کتیبه‌های دیگری نیز در برج دیده می‌شوند. اگر از طریق درب ورودی و دالانی که در درون مسجد جامع قرار دارد وارد برج شوید می‌توانید نوشته‌هایی را در چند جای ورودی برج ببینید. این نوشته‌ها در واقع بخش‌هایی از آیت الکرسی هستند که به خط زیبا در این قسمت از برج قرار دارند. علاوه بر این در قسمت جنوبی برج، می‌توان عبارت بسم الله االرحمن الرحیم را مشاهده کرد. این عبارت نورانی با خط ثلث بر روی یک آجر نوشته شده است. همچنین نوشته‌ای با خط کوفی در قسمت بالایی برج به چشم می‌خورد که نام الجایتو در آن هک شده است. اولجایتو یا سلطان محمد خدابنده از فرزندان ارغون خان بزرگ و برادر غازان خان بود. آثار زیادی منتسب به دوران ایلخانان و این سه خان در سمنان، شاهرود و بسطام دیده می‌شود. به همین دلیل ساخت این برج را نیز به دوران ایلخانان نسبت می‌دهند.
فضای درون برج کاشانه بسطام
برج کاشانه بسطام از بیرون بسیار زیبا و شگرف به نظر می‌رسد اما درون برج نیز شگفتی‌های خاص خود را دارد. اگر در فصل تابستان و در ساعاتی که درب مسجد جامع باز است به برج کاشانه بسطام سر بزنید می‌توانید از طریق یک دالان وارد بخش درونی برج شوید. فضای درون برج چند متری پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد. یک چاه عمیق در وسط برج دیده می‌شود. در قدیم بسطام پر از قنات‌ها و چاه‌های متعدد بوده که این چاه نیز احتمالاً از چاه‌های به جا مانده از آن دوران است. راه پله‌ای کوچک، تنگ و تاریک شما را به بالای برج می‌رساند. از بالای برج سوراخ‌های دیده بانی وجود دارد که می‌توان تا چندین کیلومتر از فضای اطراف را در آن‌ها دید. به همین علت آن را برج دیده بانی می‌دانند.