سفر به طبس، از لحاظ زیباییهای تاریخی و طبیعی، کاملا در دستهی متفاوتی از سفرها قرار میگیرد. در طبس با صحنههایی مواجه خواهید شد که چشمان خود را باور نخواهید کرد. مثلا دیدن پلیکانهایی که طبیعتا نباید محل زندگیشان در جایی کویری باشد، به اندازهی کافی عجیب و غریب است. بیایید با هم ببینیم که طبس چه چیزهای جذابی برای رفتن و دیدن دارد و جاهای دیدنی طبس را بیشتر بشناسیم.
بهترین فصل بازدید از طبس
طبس، اقلیمی بیابانی و آب و هوایی گرم و خشک دارد. هوای طبس از اوایل پاییز تا اواسط آبانماه و اواخر زمستان تا اردیبهشتماه بسیار معتدل است و میانگین هوا در طول روز از 20 درجه بالاتر نمیرود که نشان میدهد این زمان چقدر برای
سفر به طبس مناسب است. به شما پیشنهاد میکنیم که سفر خود را به فصل تابستان موکول نکنید. دمای هوا از مرداد تا اوایل شهریور در گرمترین حالت خود قرار دارد و حتی به 45 درجه نیز میرسد. این دمای بالا ممکن است خاطرات خوش سفر شما را خراب کند.
روستا و کویرحلوان
روستای حلوان، که در دل کویری به همین نام قرار گرفته، از لحاظ تاریخی و پوشش گیاهی و جانوری بسیار غنی است. این روستا در گذشته، 13 برج نگهبانی داشته و تاجران در مسیر خود از این منطقه میگذشتند که در حال حاضر فقط 5 تا از برجهای آن سالم مانده و بقیه از بین رفتهاند. کویر حلوان از بکرترین و زیباترین کویرهای ایران است، برای همین خیلی از دوستداران سفر کویری به اینجا میروند.
دریاچهی نمک خور این کویر هم آنقدر چشمها را به خود مجذوب میکند که میتوان به صورت مجزا در این مطلب دربارهاش صحبت کرد. تلاقی کوه و ریگ درهها در سمت جنوب شرقی کویر، منظرههای بسیار دیدنی را به وجود آورده است. از نکات مثبت این منطقه این است که با وجود مسکونی بودن آن، امکانات رفاهی کاملا در دسترس است و اگر قصد گذراندن شب در کویر حلوان را داشتید تا با تماشای آسمان کویر بازدید خود را کامل کنید، میتوانید از انواع کاروانسراها و اقامتگاههای بومگردی داخل روستای حلوان استفاده کنید. از طرف دیگر هم چون معادن زیادی در اطراف این کویر است و برای دسترسی به این معادن، راههای خاکی احداث شده بنابراین راهها صعبالعبور نیستند و با اتومبیل شخصی هم میتوانید بروید.
تک درخت نخلی که در میان خشکی کویر حلوان تسلیم نشده است. سد شاه عباسی
از جاهای دیدنی طبس و شگفتیهای تاریخی شهر، طاقبند شاه عباسی است. این بند حدود 700 سال پیش ساخته شده و هنوز هم پابرجاست. میگویند تکنیک ساختش آنقدر بالا بوده که حتی الان هم نسبت به صنعت سدسازی، کاری پیشرفته حساب میشود. البته بعضیها هم از طاقبند شاه عباسی به عنوان«نازکترین سد جهان» یاد میکنند که دروغ و راستش را میگذاریم پای خودشان. این بند که برای کنترل جریان سیلاب ورودی به شهر ساخته شده، تاجی به اندازهی 1 متر دارد که 60 متر هم ارتفاعش است.
برای بازدید از بند شاه عباسی باید خودتان را به روستای خرو در 25 کیلومتری طبس برسانید.از مسیر روستا تا ورودی تنگهی مرتضی علی که بند شاه عباسی در آن قرار گرفته، میتوانید با ماشین بروید اما برای دیدن بند باید از داخل تنگه پیاده عبور کنید.نگران خستگی راه نباشید چون در همین مسافت کوتاه آنقدر چیزهای جالب میبینید که خستگی برایتان معنا نخواهد داشت! چشمهی آب گرم مرتضی علی در همین مسیر قرار دارد. ویژگی خاص این چشمه این است که از دیوارههای دره آب گرم و از کف دره آب سرد میجوشد و چون ترکیبات متفاوتی با هم دارند، با هم مخلوط نمیشوند. پس اگر در یک پا احساس سرما و در پای دیگر احساس گرما کردید اصلا نگران نباشید، چون مشکل از شما نیست! بعد از مدت دیگری پیادهروی به بند شاه عباسی میرسید که عظمت آن شما را شگفتزده خواهد کرد. این بند به گونهای طراحی شده که اجازه عبور سیلابهای کم خطر را میدهد ولی در مقابل سیلابهای شدید مقاومت میکند. میگویند روی دیوارههای این سد، چندینبار نقش بز کوهی حک شده که نمادی از فرشتگانی نزول آب و رحمت و برکت بودند. البته بعضیها هم آنها را نماد زایش و برکت میدانند. اگر میخواهید شبی را در روستای خرو بگذرانید تا از دیگر جاذبههای آن نیز دیدن کنید، میتوانیددر اقامتگاههای بومگردی نزدیک اینجا بمانید.
ساخته شدن این سد در چنین موقعیت دشواری آدمی را به حیرت میاندازد. کال جنی
اگر کمی اهل سفر باشید و از جغرافیا چیزهایی بدانید، حتما نام کال جنی را شنیدهاید. این جاذبهی گردشگری، از معروفترین جاهای دیدنی طبس است که نزدیک روستای ازمیغان قرار گرفته و هرساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب میکند. مردم محلی به این دره، درهی جنها یا کال جنی میگویند. معتقدند صدایی که شبها از کال جنی بیرون میآید، جنهایی هستند که در دره رفت و آمد میکنند.
کال جنی از دو بخش اصلی و فرعی تشکیل شده که کال اصلی از نخلستان آغاز و به ازمیغان منتهی میشود. در طول این مسیر که در واقع مانند دالانی طبیعی در زمین است، گاه سنگها چنان به هم نزدیک میشوند که اثری از آسمان به چشم نمیخورد. چشمهها در قسمت عمدهی این مسیر جریان دارند و در جاهایی حفرههای آب زلالی را تشکیل میدهند. کمی جلوتر، مسیری در زمین طراحی شده که آب را به داخل قنات هدایت میکند و اینجا جایی است که کال جنی بی آب میشود. اگر تاکنون از ساختهی طبیعت شگفتزده نشدید در ادامه با دانستن این که بشر در این محل چه کرده است حتما شگفتزده خواهید شد!
در دیواره دره و در ارتفاع تقریبا دو متری حفرههایی وجود دارد که با رفتن به داخل آن و طی کردن مسیری به ارتفاع 8 متر با جای دست و پاهایی که در درون دیوار قرار دارد، با تالاری در دل سنگها مواجه میشوید! این فقط یک اتاق کوچک نیست، این تالار دو دالان دارد که هر کدام چندین اتاق را در خود جای داده و گفته میشود قدمت آن به دوران ساسانیان باز میگردد و محلی برای عبادت یکتاپرستان بوده است. به راستی که مکانی از این دنجتر برای عبادت پیدا نمیشود!
بازدید از کال جنی اگرچه ممکن است جذاب به نظر برسد ولی بسیار خطرناک است و بهتر است بدون راهنمای محلی به درون آن پا نگذارید. از دو طریق میتوانید وارد کال جنی شوید. اگر از سمت طبس به سمت عشقآباد حرکت کنید، در نیمههای مسیر با جادهی فرعی که به طرف روستای ازمیغان میرود مواجه میشوید. این جاده را طی کنید تا به مسیری فرعی و جاده خاکی برسید. یکی از ورودیهای کال جنی در اواسط جادهی خاکی و دیگری در انتهای آن قرار دارد. اگر از ورودی دوم استفاده کنید در واقع میتوانید تمام طول کال جنی را پیاده طی کرده و زیباییهای آن را مشاهده کنید. چند اقامتگاه بومگردی در این منطقه فعالیت میکنند که میتوانید از آنها برای یک شب ماندن در روستای ازمیغان و گذراندن شب در کنار جنهای کال جنی از آنها استفاده کنید!
یکی از محبوبترین جاهایدیدنی طبس، کال جنی است.
روستای نایبند
اگر به طبس سفر کردید و از روستای نایبند دیدن نکردید، نصف سفر را از دست دادید! روستاهای پلکانی، معمولا در دامنهی کوهها پیدا میشوند ولی روستای نایبند در دل طبیعت کویری، با این معماری ساخته شده است. از ویژگیهای کمیاب این روستا و در کل شهر طبس این است که ممکن است سرتان را به سمت راست بچرخانید و چیزی جز شن و ماسه و خشکی نبینید اما وقتی به سمت چپ خود نگاه میکنید ناگهان با جنگلی سرسبز رو به رو شوید! این همان ویژگی است که طبیعت این منطقه را ناب میکند. نخلستانهای این روستا پناهی برای روزهای گرم تابستان هستند. 3 قلعه سیصد ساله نیز در روستای نایبند قرار دارند که تنها با پل کوچک و نازکی میتوان به آنها راه یافت. دیگ رستم هم از جاذبههای دیگری است که این روستا در خود جای داده است. آب گرم این چشمه هنگام خارج شدن از زمین صدای قل قل میدهد و به همین خاطر به این نام شناخته میشود. این آب به طرف استخری هدایت میشود که برای شنا از آن استفاده میکنند. پناهگاه حیات وحش نایبند 15 قلاده یوزپلنگ آسیایی را که نسل آنها رو به انقراض است را در خود جای داده. شاید شما خوش شانس باشید و بتوانید یکی از آنها را مشاهده کنید. این روستا در 210 کیلومتری شهر طبس و در جادهی طبس- راور قرار دارد. امکانات رفاهی و اقامتگاه بومگردی در این روستا قرار دارد.
خانههای قدیمی و معماری پلکانی، همزیستی مزارع و کویر در کنار هم چیزی است که روستای نایبند را خاص میکند. باغ گلشن
باغ گلشن سرشار از تضاد است! در میان دو دشت لوت و دشت کویر، ناگهان باغی بسیار سرسبز شروع به خودنمایی میکند. آب دائمی که در این باغ جریان دارد، باید خواصی بینظیر داشته باشد که علاوه بر رشد دادن این باغ در دل کویر، انواع گیاهان را که بعضی از آنها متعلق به اقلیمهای کاملا متفاوتی هستند را در کنار هم نگه میدارد. کمتر جایی است که شما درخت چنار را در کنار درخت نخل مشاهده کنید، در حالی که در صلح و صفا زندگی میکنند!
قرار گرفتن باغ گلشن در میان منطقهای خشک با چنین تنوع در پوشش گیاهی، از شگفتیهای طبس است.
از گیاهان دیگری که در این باغ رشد کردهاند میتوان به درختان انار، درختان مرکب مانند نارنج و بوته گلهای زیبای رز سرخ، اطلسی و گل ختمی اشاره کرد. تاریخ ساخت این باغ به دوران زندیه باز میگردد. باغ گلشن در داخل خود شهر طبس، در انتهای بلوار معلم و در جوار میدان پلیکان قرار دارد. این باغ پارکینگ عمومی کوچکی هم دارد که میتوانید با اطمینان خاطر برای بازدید از اتومبیل شخصی استفاده کنید. همچنین استفاده از اتوبوس و تاکسیهای خطی نیز ممکن است.