اگر به سفری جادویی علاقهمندید که شما را به گذشتههای خیلی خیلی دور ببرد، باید سفر به
شهر زیرزمینی کاریز کیش را در نظر بگیرید. درجنوب ایران، میان جزیره کوچک و آرام کیش، شهر اسرارآمیز کاریز در زیرزمین قرار گرفته. میگویند قدمتش به 2500 سال پیش برمیگردد! اگر در کوچههای دالاندار شهر قدم بزنید و سرتان را بالا بگیرید، سقفهای مرجانی با فسیلهای دریایی را میبینید؛ سقفی که به احتمال خیلی زیاد قبل از آن در معماری خانههای ایران ندیده باشید. با
اسمارتیز همراه باشید تا با شهر زیرزمینی کاریز کیش بیشتر آشنا شوید.
شاید اینها را هم بپسندید!
بهترین زمان سفر به شهر زیرزمینی کاریز کیش
سال که به نیمه دومش میرسد اهالی سفر، دلشان هوای جنوب ایران را میکند. آخر میدانید، جنوب تابستانهایش گرم و شرجی است؛ اما همینکه آرام آرام هوا رو به خنکی میرود هوایش دلچسب میشود. این خنکی تا اواسط فروردین پابرجاست. پس اگر هوای دیدن کاریز را دارید در زمستان تا اوایل فروردین برای دیدنش دست بجنبانید.
نمایی از دیوارهها و پله، فضای داخلی کاریز کیش
راههای دسترسی به شهر زیرزمینی کاریز کیش
اگر قصد سفر هوایی دارید، با یک پرواز از هرجای ایران که باشید میتوانید به کیش بروید اما اگر میخواهید سفرتان کمخرج شود و زمان برایتان مسئلهای نیست از راه زمینی اقدام کنید. برای این کار باید به استان هرمزگان بروید و از انجا با شناور به جزیرهی کیش بروید.
برای رسیده به کاریز باید از مرکز جزیره به سمت شمال حرکت کنید تا به
شهر تاریخی حریره میرسید. به بلوار میرمهنا که رسیدید، بین میدان المپیک و میدان فارور، شهر زیر زمینی کاریز را میبینید. اگر با خودرو شخصی قصد دیدن کاریز را دارید، پیدا کردنش سخت نیست چون تا دلتان بخواهد تابلو برای مسیریابی کاریز در جاده موجود است. در شعاع 5 کیلومتری شهر کاریز هم، پمپ بنزین وجود دارد. با اینحال اگر حال و حوصله رانندگی نداشتید تاکسیهای مسیر کاریز فعال هستند. اگر حوصله به خرج بدهید و به دقت به کوچه پس کوچههای شهر سر بزنید، 2 ساعتی از وقتتان را باید برای کاریز کنار بگذارید. چون شهر کاریز در زیر زمین است، در بیشتر روزهای سال هوای خنکی دارد.
هزینه بلیط و ساعات دسترسی به کاریز کیش
بلیط ورودی: 40 هزار تومان
زمان بازدید: از ساعت 9 صبح تا 10 شب
دانستیهای قبل از دیدن شهر زیرزمینی کاریز کیش
از معنی اسمش شروع میکنیم و اینکه چرا به اینجا کاریز میگویند. کاریز هممعنی قنات است و همانطور که همهی ما میدانیم قنات هنری است برای حفظ و استفاده بهینه از آب ساخته شده. قنات، کانالی زیرزمینی است که آب را از عمق زمین به سطح منتقل میکند و بیشتر در شهرهایی که با کمبود آب مواجه هستند استفاده میشود. در گذشتههای دور، بهدلیل بارندگی کم در کیش، برای ذخیره آب از کاریز استفاده میشد. دالانهایی که در این شهر زیر زمینی میبینید که بهصورت شبکه شبکه در سطح شهر هستند؛ در واقع همان کانالهای انتقال آب است که با شیبی ملایم برای رسیدن به سطح زمین طراحی شده و منجر به هدایت آب میشدند.
- در کاریز کیش، هنگام بارش بارانهای فصلی، آب باران در کاریز ذخیره میشده
است. سراسر آبهای کاریز، مملو از مرجانهاییست که مثل یک فیلتر عمل کرده و
وظیفه تصفیه آب را بر عهده داشتند. در طول مسیر کاریز چاههایی برای
برداشت آب وجود داشت. در نهایت آبی گوارا و شیرین بهدست ساکنان منطقه
میرسید. مردم، آب کاریز را مینوشیدند و برای کشاورزی و مصارف دیگر
استفاده میکردند.
- در گذشته، جزیره کیش مرکز و درگاه تجارت با همسایگان حاشیه خلیج فارس و
حوزه دریای عمان بود؛ بههمین دلیل، آب کاریز، آبی بسیار ارزشمند تلقی شده و
در مقابل کالایی دیگر معاوضهاش میکردند.
- اهالی جزیره کیش با بهترین و پیشرفتهترین ابزارهای حفاری آنزمان، کاریزی
در عمق 16 کیلومتری زمین حفر کردند که طولش به 15 کیلومتر میرسید و
مساحتش 1000 متر مربع بود. بلندی سقف کاریز کیش 8 متر است.
- بیشتر دیوارههای کاریز از سنگواره، صدف و مرجان پوشیده شده که اگر
بخواهیم عمرشان را بسنجیم به چیزی حدود 270 تا 570 میلیون سال پیش
برمیگردد! بستر غار آهکی و مرجانی است. هنگام ساخت شهر زیرزمینی کاریز، از
سقف مرجانی تونل با عمر 110 تا 550 میلیونسال، فسیل بسیاری از جانوران
دریایی استخراج شد.
- پروژه تبدیل کاریز کیش به شهری زیرزمینی در سال 78 آغاز شد و همچنان
فازهای مختلف این پروژه در حال بهرهبرداری است. مهندس این پروژه اعتقاد
دارد مهمترین علت جذابیت این شهر به خاطر مرجان و صدفهای سقف و
دیوارههایش است. در حقیقت اینجا تنها جایی است که میتوان بی واسطه و بدون
رفتن به داخل آب یا موزه، بزرگترین مجموعهی مرجانی ایران را دید.
نمایی از حوضچه شهر کاریز که با آب پر شده است
راهنمای بازدید از شهر زیرزمینی کاریز کیش
بیایید برای ساعاتی از روی زمین دل بکنیم و نیمروزی را به اعماق زمین برویم. در اعماق زمین شهری است که مثل تمامی شهرهای دیگر دنیا قصههایی شنیدنی دارد. قصههایی از زندگیهایی که سالیان درازی در آن جاری بود. قصههایی از ساکنانش و روزهای پر شور زندگی در بستر آب. این شهر با شهرهای دیگری که دیدهاید کمی تفاوت دارد. در شهر کاریز قصه ما، آدمها میآیند، کاریز را میسازند و میروند و شهر خانهای میشود برای آبها، ماهیها، لاکپشتها، مرجانها، صدفها و آبزیانی که شاید هزاران سال پیش میزیستهاند اما دیگر نام و نشانی از آنها نیست.
نمایی از کانال انتقال آب در کاریز کیش
بعد از هزاران سال دنیا آنقدر پیشرفت میکند که دیگر به کاریز برای نگهداری آب نیازی نیست. کاریز و تمامی ساکنانش به گوشهای دنج میروند و برای خود زندگی از نو و بدون آب آغاز میکنند. تا اینکه آدمها دوباره دلشان برای کاریز تنگ میشود. تصمیم میگیرند دستی به سر و رویش بکشند تا زندگی را دوباره در آن به جریان بیندازند. اما اینبار آدمها نیز میخواهند کنار ساکنین قدیمی کاریز زندگی کنند؛ در خشکی و بدون آب.
حالا وارد شهر زیر زمینی کاریز میشوید بهخاطر زیر زمین بودنش تفاوت دمایش با سطح شهر مشهود است و در تمام سطح شهر هوای خنکی به صورتتان میخورد. این شهر کوچه پس کوچههایش دالانی است. همینطور که از دالانها عبور میکنید به قسمتهای هیجانانگیز شهر میرسید. سقفی مرجانی به عمق 7 متر که در سالیان دوری که بستر دریا بوده است مملو از صدفها و آبزیان بوده و اکنون سقف، سرشار از فسیلهای آبزیان و صدفهاست. در گوشه این سقف مرجانی، فسیل پر آوازهای جا خوش کرده است. میگویند فسیل لاکپشتی است که از 570 میلیون سال پیش میآید.
پس از عبور از دالانها به چایخانهای میرسید؛ لحظهای بنشینید و چایی بخورید و به چیزهایی که در این شهر رازآلود دیدهاید بیندیشید. اگر دلتان دمنوش و قهوه خواست به کافهاش سری بزنید. اگر گرسنهتان شد میهمان رستوران سنتی کاریز شوید. در این رستوران، جوانانی برای شما موسیقی مینوازند و گوشهای از شهر را پر از موسیقی میکنند برای رفتن به این رستوران، خودتان را به مرکز شهر کاریز برسانید. در حوالی رستوران طبق سنت دیرینه زنان جنوب، نقاشان شهر، با نقش حنا، طرح و رنگی بر دستتان میزنند.
حالا برویم سراغ افسانههای مردم شهر، افسانه رایج این شهر ریشه در فرهنگ این سرزمین دارد. ایرانیان از دیر باز آب را مقدس میشمردند و آب برایشان نمادی از پاکی، نور و روشنگری بوده است. محلیها میگویند در دل آرزویی بکنید، سکهای بردارید و در یکی از چاههای قنات بیندازید؛ آب این قناتها شما را به آرزویتان میرسانند پس یادتان باشد سکهای همراهتان باشد تا کاریز شما را به آرزوهایتان برساند!
بعد از اینکه آرزویتان را به چاههای کاریز گفتید بیایید کمی قایق سواری کنید به تونل شاهنامه بروید، سوار قایق بشوید و در آبهای جاری حرکت کنید. هر پیچ، قصهای از شاهنامه و هفتخوان دارد و با نقالی و رقص نور و صدا شما را به وسط داستانهای حماسی شاهنامه میبرد.
شاهنامهخوانیتان که تمام شد دلتان کمی لحظههای خوشمزه میخواهد سری به رستوران سنتیاش بزنید. از دیگر امکانات شهر، سرویس بهداشتی و مسجد است. مسجدی که تنها مسجد مرجانی دنیاست. تصور کنید مسجدی پر از فسیل و سنگواره دریایی. از جاذبههای دیگر شهر موزه خلیج فارس است که حاوی فسیلهایی از موجودات دریایی و اسناد تاریخی جزیره کیش و خلیج فارس است. موزهگردیتان که تمام شد میخواهید از این شهر پر رمز و راز یادگاریای برای خود داشته باشید، در طول مسیر منتهی به کاریز بازارچه موجود است؛ خودتان را به انتهای شهر برسانید به بازارچهاش سری بزنید شاید چیزی دلتان را برد.
نمایی از فضای دالانی کاریز
به لحظههای پایانی اقامت در شهر زیرزمینی کاریز کیش نزدیک میشوید. میخواهید با این شهر و ساکنانش عکس یادگاری بگیرید؟ اگر دوربین عکاسی ندارید نگران نباشید در یکی از دالانهای شهر، عکاسخانهای است که میتواند لحظههای شما را ثبت کند برای پیدا کردن عکاسباشی باید تقریبا به مرکز شهر بیایید. جایی در اطراف رستوران کاریز، عکسی بگیرید و خاطره این شهر اسرارآمیز را جاودانه کنید. اگر گذرتان خورد دوباره هم به این شهر سری بزنید آمفیتئاتر و سالن سینما شهر هم بهزودی افتتاح میشود تا چیزی از شهرهای دیگر کم نداشته باشد.