اگر مسافر مشهد مقدس هستید و در راه سفر خود از سمنان عبور می‌کنید یا به عنوان گردشگر قصد سفر به سمنان را دارید، حتماً بازدید از بنای تاریخی و زیبای
مسجد جامع سمنان را در برنامه سفر خود قرار دهید. مناره تاریخی مربوط به دوره سلجوقیان، کتیبه‌های کوفی، گچ بری‌های قدیمی و داستان‌های ناگفته‌ای که در قسمت‌های مختلف این مسجد تاریخی وجود دارد آن را به جاذبه‌ای دیدنی در سمنان تبدیل می‌کند. با
اسمارتیز همراه باشید تا بیشتر با این مسجد خاص در قلب سمنان آشنا شویم.
شاید این‌ها را هم بپسندید!
بهترین زمان دیدن مسجد جامع سمنان
مانند بسیاری از مساجد تاریخی ایران، مسجد جامع سمنان در ایام عاشورا و اربعین دیدنی‌تر از هر زمانی است. محل قرار گیری مسجد به گونه‌ای است که دسترسی مناسبی به محله‌های اصلی شهر دارد. به همین دلیل مسجد جامع سمنان، به عنوان مرکز اصلی تجمعات و برگزاری مراسم ویژه مذهبی به حساب می‌آید. در محرم مراسم دسته روی و سینه زنی به سبک سمنانی‌ها در این مسجد برگزار می‌شود که برای گردشگران دیدنی خواهد بود. علاوه بر این به علت قرار گیری سمنان در مسیر زیارت امام رضا (ع) در مناسبت‌های خاص مانند ایام مصادف با سالروز شهادت امام رضا، اربعین و عید نوروز که حجم مسافران به سمت مشهد افزایش پیدا می‌کند، بازدید از مسجد جامع سمنان نیز افزایش پیدا می‌کند. به جز ایام خاص، بهار بهترین فصل بازدید از این بنای تاریخی است. سمنان آب و هوایی کویری دارد و تابستان‌های آن گرم خشک و زمستان‌های آن سرد و برفی است به همین دلیل در این فصول معمولاً گردشگر زیادی در مسجد جامع حضور ندارد.
آدرس و راه دسترسی به مسجد جامع سمنان
آدرس: سمنان، میدان امام، خیابان امام، مسجد جامع سمنان
مسجد جامع سمنان در فاصله‌ای اندک با حرم مطهر امام زاده یحیی ابن موسی (ع) و در قسمت تاریخی شهر سمنان قرار دارد. راحت‌ترین راه دسترسی به این مسجد از طریق خیابان امام است که از خیابان‌های مرکزی شهر سمنان به حساب می‌آید:
دسترسی با خودرو شخصیاگر از تهران وارد سمنان می‌شوید، قبل از ورود به شهر از مسیر بلوار خرمشهر، بلوار حکیم و خیابان امام می‌توانید مستقیماً به این مسجد تاریخی دسترسی داشته باشید.
اگر از مشهد وارد شهر می‌شوید باید به جای وارد شدن به کمربندی مسیر مرکز شهر را در پیش بگیرد. با عبور از میدان استاندارد، از طریق خیابان قدس به میدان امام می‌رسید. حالا باید وارد خیابان پیروزی شده و سپس وارد خیابان شهید بهشتی شوید. مسیر خیابان شهید بهشتی را ادامه دهید تا با عبور از میدان شهید بهشتی وارد خیابان امام شده و به مسجد جامع سمنان دسترسی پیدا کنید.
دسترسی از راه آهن، فرودگاه و پایانه مسافربریمسجد جامع سمنان از فرودگاه حدود 20 دقیقه و از ایستگاه راه آهن کمتر از 5 دقیقه فاصله دارد. شما می‌توانید با استفاده از تاکسی‌های فرودگاه و راه آهن به صورت مستقیم به مسجد جامع دسترسی داشته باشید. پایانه مسافر بری سمنان حدود 5 کیلومتر با این مسجد تاریخی فاصله دارد. اگر با اتوبوس به سمنان سفر کرده‌اید می‌توانید با تاکسی خود را به میدان امام برسانید و از آنجا با کمتر از 4 دقیقه پیاده روی خود را به مسجد جامع برسانید.
هزینه بلیط و ساعات دسترسی
ورود به مسجد جامع سمنان برای اتباع ایرانی و خارجی هزینه‌ای در بر نخواهد داشت و برای این مسجد تاریخی بلیطی در نظر گرفته نشده است. البته تورهای خارجی باید از قبل برای بازدید از مسجد هماهنگی‌های لازم را انجام دهند.
متاسفانه به مسجد جامع سمنان به عنوان یک اثر تاریخی توریستی نگاه نمی‌شود. به همین دلیل ساعات دسترسی به آن نیز کاملاً متغیر و نامنظم است. گاهی درب مسجد از صبح تا بعد از نماز مغرب و عشاء باز است و گاهی فقط در زمان برگزاری نمازهای یومیه امکان دسترسی به مسجد وجود دارد. اگر تنها سفر می‌کنید پیشنهاد می‌کنیم در زمان برگزاری نماز ظهر و مغرب به مسجد بروید تا پشت در نمانید. معمولاً مسجد همه روزه باز می‌شود و تعطیلی خاصی برای مسجد وجود ندارد.
مناره مسجد جامع سمنان در دوران سلجوقی ساخته شده و اولین منارجنبان ایران است
دانستنی‌های مسجد جامع سمنان
• ساختمان اولیه مسجد جامع سمنان بر روی خرابه‌های یک آتشکده زرتشتی بنا شده است.
• زمان ساخت بنای اولیه مسجد را در دوران عمر ابن الخطاب (1300 سال پیش) عنوان کرده‌اند به همین دلیل مسجد جامع سمنان قدیمی‌ترین اثر تاریخی در شهر سمنان به حساب می‌آید.
• در طول دوره‌های مختلف تاریخی بخش‌های جدیدی به مسجد اضافه شده یا بازسازی شده‌اند از این رو می‌توان آثار معماری از قرن اول هجری تا اواخر قرن 7 را در آن مشاهده کرد.
• مناره مسجد در دوران سلجوقی ساخته شده و اولین منارجنبان ایران است. با تکان دادن ستون چوبی وسط مناره، کل بنای آن به لرزش در می‌آید.
• افراد نام داری همچون خواجه نظام الدین وزیر سلطان سنجر سلجوقی در ساخت بخش‌هایی از مسجد شرکت داشته‌اند.
• معماری مسجد از نوع معماری آذری است
• این مسجد در سال 1310 به عنوان یک آثار ملی ثبت شد.
راهنمای بازدید از مسجد جامع سمنان
این مسجد تاریخی از ایوان‌ها، گنبدها، مناره‌ها و شبستان‌های مختلفی تشکیل شده است. هر یک از قسمت‌های مسجد جامع سمنان به دوره تاریخی خاصی تعلق دارد و بزرگان زیادی در ساخت آن مشارکت داشته‌اند.
صحن اصلی مسجد جامع سمنانصحن اصلی مسجد در میان شبستان‌های مسجد قرار گرفته است. از صحن اصلی مسجد می‌توانید به بخش‌های مختلف آن دسترسی داشته باشید. همچنین با حضور در صحن اصلی به ایوان عظیم مسجد جامع سمنان نیز دسترسی دارید.
مناره مسجد جامع سمنان
مشهورترین بخش مسجد که از فاصله‌ای دور خود نمایی می‌کند مناره 31 متری آن است که در قسمت شرقی مسجد و در کنار شبستان شرقی (شبستان اباحرب بختیار) قرار دارد. مناره مسجد جامع از آجر ساخته شده و تزئیناتی از جنس اجر و کاشی‌های فیروزه‌ای تزئین شده است. کتیبه‌ای به خط کوفی در اطراف مناره وجود دارد که نشان می‌دهد امیر اجل بختیار از والیان ایالت قومس در دوره غزنویان در سال 417 هجری تصمیم به ساخت این مناره گرفته است. با این حال به دلیل تکمیل بنا در دوران سلجوقیان، آن را مناره سلجوقی نیز می‌نامند. در وسط این مناره یک ستون چوبی قرار دارد که با تکان دادن آن لرزشی در مناره ایجاد می‌شود. به همین دلیل آن را اولین مناره جنبان ایران نیز می‌دانند. پیشنهاد می‌کنیم بازدید خود از مسجد را از این بخش شروع کنید و سپس به سراغ بخش‌های دیگر مسجد بروید.
ایوان اصلی مسجد جامع سمنان با ارتفاع بیش از 21 متر در زمان تیموریان ساخته شده است
ایوان اصلی مسجد جامع سمنان
بعد از مناره سلجوقی، ایوان آجری و اصلی مسجد جامع سمنان با ارتفاع بیش از 21 متر مهم‌ترین قسمت مسجد به حساب می‌آید. این ایوان زیبا و رفیع به دستور خواجه شمس الدین علی بالیجه سمنانی که از وزرای شاهرخ تیموری بود ساخته شد. این ایوان به دیوار مسجد خاوری و گنبد آن متصل است. گنبد در پشت ایوان قرار دارد و در واقع روی یک مقصوره مربعی با اضلاع 14 متری و ارتفاع بیش از 14 متر قرار دارد. در دو طرف در اصلی ایوان کتیبه‌های از دوران‌های مختلف از جمله صفویه دیده می‌شود. عظمت ایوان به همراه تزئینات آجری و کاشی‌های فیروزه‌ای جلوه‌ای خاص به مسجد جامع سمنان داده‌اند. در هنگام بازدید از ایوان می‌توانید از طریق درب‌های مختلف ایوان به شبستان‌ها و قسمت‌های مختلف مسجد دسترسی پیدا کنید.
طاق ها و ستون های پی در پی در شبستان های مسجد جامع سمنان از سمبل های معماری خراسانی است
شبستان‌های مسجد جامع سمنان
شبستان‌های شرقی، غربی، شمالی و جنوبی مسجد جامع سمنان هر یک دارای تاریخ ساخت متفاوتی هستند که در نوع خود نکته جالبی به حساب می‌آید. پیشنهاد می‌کنیم برای بازدید از شبستان‌ها ابتدا به سراغ قدیمی‌ترین شبستان یا همان شبستان زمستانی بروید.
قدیمی‌ترین شبستان مسجد جامع سمنان
در قسمت جنوبی مسجد جامع سمنان قدیمی‌ترین بخش این مسجد یعنی شبستان زمستانی قرار دارد. طاق‌های کوتاه پی در پی با ستون‌های آجری از نشانه‌های معماری خراسانی است که به خوبی در این شبستان دیده می‌شود. طاق‌ها بارها در زمان‌های مختلف بازسازی شده‌اند اما اکثر ستون‌ها همان ستون‌های اولیه هستند. بازدید از این شبستان شما را با معماری صده های نخست هجری آشنا خواهد کرد.
شبستان جنوبی مسجد جامع سمنان
درست در قسمت بالایی شبستان زمستانی، شبستان جنوبی مسجد جامع قرار دارد. به همین دلیل بعد از بازدید از شبستان زمستانی می‌توانید به سراغ شبستان جنوبی بروید. این شبستان دارای 27 طاق با معماری کمی متفاوت با شبستان زمستانی است. ساخت این شبستان به قرن 7 هجری و در زمان حکمرانی چهارمین حکمران ایلخانان یعنی ارغون خان باز می‌گردد. بعدها در دوران فتحعلی شاه قاجار این بخش از مسجد مرمت شد و به شکل امروزی آن در آمد.
شبستان شرقی مسجد جامع سمنان
شبستان شرقی را با نام شبستان ابوالحرب بختیار نیز می‌شناسند. زیرا در ابتدا شبستان کوچکی در این قسمت از مسجد به دست این حاکم قومس ساخته شده بود ولی بعدها در دوران تیمور گورگانی تخریب شده و بنای جدیدی بر روی آن ساخته شد. بنای جدید که امروزه می‌توانید آن را از نزدیک ببینید معماری شبیه به معماری شبستان زمستانی دارد و طاق‌های کوتاه آن را منتسب به معماری خراسانی می‌کند. مسجد جامع سمنان از طریق این شبستان به میدان جلوخان و بازار حضرت متصل شده است.
شبستان شمالیساخت شبستان شمالی را به خواجه نظام الدین وزیر سلطان سنجر سلجوقی منتسب می‌کنند. ستون‌های این شبستان مانند سایر شبستان‌ها دایره‌ای شکل بوده و قطر زیادی دارند. تعداد ستون‌های شبستان شمالی از سایر شبستان‌ها نسبتاً کمتر است و تنها 16 ستون در آن دیده می‌شود. اصلی‌ترین ویژگی این شبستان که در هنگام بازدید از مسجد باید به آن توجه شود درب شمالی مسجد است که منبت کاری‌های بسیار زیبایی روی آن وجود دارد. این درب شبستان شمالی و مسجد جامع سمنان را به خیابان امام خمینی متصل می‌کند.