مراتع طلایی، جنگلهای انبوه، ﺣﺎﺷﻴﻪ رودخانههای جنگلی پر پیچ و خم، صحراهای وسیع، هر یک از این زیستگاههای آفریقا حیات وحش منحصر به فرد خود را دارد. حیوانات آفریقا راز بقا را در یکی از چالشبرانگیزترین نقاط روی کره زمین آموختهاند و بسیاری از آنها تواناییهای فوقالعادهای برای سازگاری با محیط زیست خود دارند.
در ادامه درباره هر یک از این حیوانات سافاری آفریقایی اطلاعات بیشتری کسب خواهید کرد. در این مقاله، ما نگاهی به برخی از مهمترین حیوانات سافاری در این قاره و خصلتهای شگفت انگیز فیزیولوژیکی آنها انداختهایم. با
اسمارتیز همراه باشید.
شاید اینها را هم بپسندید!
1. زرافهها
ظاهر عجیب و غریب این حیوان با رنگ زبانش عجیبتر شده است؛ اما رنگ آبی-سیاه زبانش بیدلیل نیست. زرافهها از زبان خود برای کندن برگ از بلندترین درختان استفاده میکنند و ملانین زیاد در زبانشان جلوی آفتاب سوختگی آنها را میگیرد. این تنها یکی از ویژگیهای سازگاری با محیط در زرافهها است. دستگاه گردش خون منحصر به فرد زرافه خون را تا بالای گردن درازش پمپ میکند و وقتی که زرافه گردنش را برای آب نوشیدن خم میکند همین سیستم گردش خون قویاش مانع از تجمع خون در سرش میشود و جلو احتمال بیهوشی ناگهانیاش را میگیرد. از آنجا که زرافههای ماده ایستاده زایمان میکنند در زمان زایمان بچه زرافهها از ارتفاعی نزدیک به 2 متر روی زمین میافتند اما به طرز خارقالعادهای میایستند، راه میروند و در مدت کوتاهی بعد از به دنیا آمدن شروع به دویدن میکنند.
زرافه
2. شترمرغها
شترمرغ نه تنها بزرگترین پرنده روی زمین است بلکه سریعترین دونده دو پا در دنیای حیوانات است. بهطور متوسط، شترمرغها میتوانند با سرعت حداکثر 72 کیلومتر در ساعت حرکت کنند، اما رکورد سرعت دویدنشان تا 97 کیلومتر در ساعت هم میرسد. شترمرغها همچنین قویترین پرنده جهان هستند. یک شتر مرغ بهراحتی میتواند وزن یک انسان را تحمل کند و به تخمهای عظیم آنها در برابر فشار زیاد آسیبی نمیرسد. در برخی مناطق آفریقا از شترمرغها برای مسابقه دادن استفاده میشود. شما میتوانید این مسابقات را در شهر اوتسورن Oudtshoorn)) پایتخت شترمرغهای دنیا، در بیابان کارو در
آفریقای جنوبی از نزدیک مشاهده کنید. ولی مراقب باشید، شتر مرغها معروفاند به اینکه خلق و خوی متغیری دارند و ممکن است باعث خسارت و آسیبهای جدیای بشوند. شتر مرغ بهراحتی میتواند یک مرد بالغ را به کام مرگ بکشاند توانایی که اغلب در شکارچیان طبیعت دیده میشود.
شترمرغ
3. اسبهای آبی
اسبهای آبی باوجودی که عمدتاً گیاهخوارند، اما از آنها گاهی بهعنوان خطرناکترین حیوانات آفریقا یاد میشود. اسب آبیهای نر بهشدت از بخشی از رودخانه که آن را محدوده خود میدانند محافظت میکنند و غالباً به کسانی که ناخواسته به قلمرو آنها وارد شود حمله میکنند. مادهها هم بهسرعت به هر کسی که وارد حریم آنها و بچههایشان بشود حمله میکنند. اسبهای آبی ممکن است کند به نظر برسند، اما سرعت تقریبی آنها در خشکی حدود 30 کیلومتر در ساعت است. هر دو جنس نر و ماده آنها دارای فکهای قدرتمند با دندانهای نیش و پیشین بزرگاند که گاهی به آنها عاج هم میگویند. طول دندان نیش اسب آبی نر میتواند به 50 سانتی متر برسد. از دیگر سازگاریهای شگفت انگیز اسب آبی با طبیعت توانایی حبس کردن نفسشان برای بیش از پنج دقیقه است و پوست آنها که ضد آفتاب طبیعی تولید میکند - یک وسیله دفاعی مفید در برابر آفتاب بیامان آفریقا است.
اسب آبی
4. کفتارها
کفتارها بیشتر شبیه سگها و گربهها هستند. آنها در گروههایی به رهبری مادهها زندگی میکنند، تعداد کفتارهای یک گروه گاهی به بیش از 70 عدد میرسد. تولههای کفتار معمولاً بهصورت جفت متولد میشوند و اگر هم جنس باشند، سعی کنند یکدیگر را بکشند. هر چند کفتارها بهعنوان لاشخور شناخته میشوند، اما مرتباً طعمههای زنده را نیز شکار میکنند. فضله آنها معمولاً وقتی خشک میشود سفید رنگ است و این به خاطر مقدار کلسیم زیادی است که در استخوانهایی که میخورند موجود است. گروهی از محققان در حال حفاری غاری در نزدیکی ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی، پنج موی انسان را در مدفوع فسیل شده کفتار کشف کردند. تصور میشود که این موها حداقل دویست هزار سال قدمت داشته باشند که رکورد قبلی قدیمیترین موهای کشف شده انسان با قدمت حدود 190 هزار سال را میشکند. کفتارهای راهراه در هنگام تولد ظاهری شبیه به گونه بالغ خود دارند و با چشم بسته و گوشهای کوچک متولد میشوند اما کفتارهای خالدار با چشمان باز و دندانهای کامل متولد میشوند.
کفتار
5. شیرها
شیر آفریقایی هزاران سال است که به دلیل زیبایی و قدرت خود مورد تحسین انسان قرار گرفته است و یکی از جالبترین حیواناتی است که میتوانید در سافاری مشاهده کنید. با این حال، بیشتر ممکن است آنها را در حال خواب ببینید تا در حال شکار کردن، چون شیرها بهطور متوسط هر روز 20 ساعت استراحت میکنند. از آنجا که آنها عمدتاً شبها شکار میکنند، بیشتر طول روز را در خواب میگذرانند. در این زمینه، شیرها بسیار شبیه سایر گربهسانان هستند؛ اما آنها از بسیاری جهات هم بینظیر هستند. آنها تنها گربهسانانی هستند که تفاوت چشمگیری بین ظاهر نر و مادهشان وجود دارد و صدایشان هم به هیچ وجه شبیه گربههای خانگی نیست. آنها همچنین تنها گربههایی هستند که بهصورت گروهی یا گلهای زندگی میکنند. زندگی، شکار و پرورش توله به شکل گروهی تاکتیک بقایی است که باعث موفقیت بیشتر در شکار و افزایش میزان زنده ماندن تولهها میشود.
شیر
6. فیلها
بچه فیلها با خرطوم کوچک و کرکهای نارنجی رنگشان یکی از محبوبترین حیوانات در سافاری هستند، بچه فیلها معمولاً شبیه به بچه انسان که شستش را میمکد، خرطومشان را میمکند. این یک رفلکس طبیعی است که بین زمانهای غذا خوردنشان باعث میشود احساس آرامش کنند. مکیدن خرطوم گاهی در فیلهای مسن نیز دیده میشود، بهخصوص در مواقعی که به محیط اطراف خود اطمینان نداشته باشند. البته خرطوم فیل خیلی کاربرد بیشتری از یک پستانک دارد. با بیش از 40000 عضله مختلف، خرطوم فیل بسیار خارقالعاده است. فیلها از خرطومشان برای تنفس، بو کردن، لمس کردن، نوشیدن، خوردن و برقراری ارتباط استفاده میکنند. با آن میتوانند درختان را پایین بکشند، یا از آن برای برداشتن یک شاخه ظریف استفاده کنند. موقع عبور از رودخانههای عمیق فیلها حتی میتوانند از خرطومشان مانند لوله مخصوص تنفس در زیر آب (اسنورکل) استفاده کنند.
فیل
7. مامبای سیاه زهرآگین
بدون شک در بین تمام گونههای خطرناک مارهای آفریقا، این مار از همه ترسناکتر است. زهر مامبای سیاه ترکیبی کشنده از نوروتوکسین و کاردیوتوکسین ها است. اگر احساس خطر کند میتواند چندین بار پیاپی نیش بزند اگرچه حتی یک نیش آن کافی است که باعث شود یک انسان در مدت 45 دقیقه از پا در بیاید. بدون پادزهر، مرگ در عرض 15 ساعت رخ میدهد و 100 درصد کشنده است. در نهایت مرگ به دلیل خفگی، نارسایی تنفسی، یا فروپاشی کامل قلبی و عروقی رخ میدهد. مامبای سیاه به تندخویی معروف است اما حقیقت این است که مانند بیشتر مارها، آنها نیز ترجیح میدهند در صورت امکان از رویارویی با انسان خودداری کنند. بر خلاف اسمشان، آنها بهندرت سیاه هستند و اغلب رنگشان قهوهای، خاکستری یا سبز زیتونی است.
مامبای سیاه
8. کروکدیلها
کروکدیلها تقریباً 200 میلیون سال است که بر روی زمین وجود دارند. پس از نجات از فاجعهای که باعث انقراض دایناسورها شد آنها همچنان روند تکامل را ادامه دادند تا تبدیل به شکارچیان هیبت انگیزی شدند که ما امروز میشناسیم. کروکدیلهای رود نیل میتوانند بیش از 10 دقیقه نفس خود را در زیر آب نگه دارند و ماهها بدون غذا زنده میمانند. پوست زره مانندشان آنها را از گزند صدمات محافظت میکند و سیستم ایمنی فوقالعاده بدنشان به آنها این اجازه را میدهد که بدون بیمار شدن از گوشت در حال فاسد شدن هم تغذیه کنند. قدرت آنها در گاز گرفتن بسیار زیاد است و وقتی کمین میکنند با سرعتی بسیار بالا دست به حمله میزنند. علیرغم شهرت هراس آورشان، کروکدیلهای نیل به طرز شگفت انگیزی والدین خیلی خوبی هستند و در هنگام تخم گذاری بهشدت از تخمهایشان محافظت میکنند.
کروکدیل
9. سرگین غلتانک ها
سرگین غلتانک ها موجودات شگفت انگیزی هستند. آنها زندگی خود را صرف جمع آوری مدفوع حیوانات دیگر سافاری و غلتاندن آنها به شکل توپهای بزرگی میکنند که وزنش میتواند 10 برابر وزن خودشان باشد. این سوسکها بدون توجه به موانعی که ممکن است در راهشان باشد، توپهای خود را در یک خط مستقیم میچرخانند. آنها سرگین را دفن کرده و از آنها بهعنوان مخزن غذای خود یا برای تخمگذاری استفاده میکنند. دانشمندان کشف کردهاند که سوسکهای سرگین از ستارهها برای جهت یابی استفاده میکنند و حتی زمانی که تنها درخششی از کهکشان راه شیری یا دیگر ستارههای خیلی روشن قابل مشاهده باشد هم قادر به انجام این کار هستند. گونه آفریقایی آن حتی میتواند تنها با نور ماه هم جهت یابی کند. این سوسکها تنها حشرات شناخته شدهای هستند که با استفاده از کهکشان میتوانند جهت یابی کنند. طبق تحقیقات، سرگین غلتانک ها مدفوع حیوانات همه چیز خوار را به حیوانات گیاه خوار ترجیح میدهند.
سرگین غلتانک
10. پولکپوست ها
پولکپوست ها در سافاری حیوانات نادریاند که به همان اندازه که جذاب هستند دیدنشان هم کار راحتی نیست. آنها دندان ندارند و بهجایش زبان قوی چسبندهای دارند که با آن مورچهها را شکار میکنند. وقتی زبانشان را کامل بیرون میآورند طول زبانشان از کل طول سر و بدنشان بیشتر میشود و وقتی از زبانشان استفاده نمیکنند آن را در حفره مخصوصی در سینهشان قرار میدهند.
پولکپوست
پولکپوست ها شبزی هستند و هنگام خوابیدن خودشان را به شکل گلولهای جمع میکنند تا از خود در برابر شکارچیان محافظت کنند. بدنشان از فلسهایی از جنس کراتین پوشیده شده است، همان مادهای که ناخنهای انسان نیز از آن ساخته شده است. متأسفانه، قسمتهای مختلفی از بدن آنها در آسیا بسیار مورد توجه است، هم برای مصرف تجاری و هم برای استفاده در طب سنتی. هر هشت گونه پولکپوست ها هدف قاچاق حیوانات قرار میگیرند و چهار گونهشان نیز در معرض خطر یا انقراض قرار دارند.