اگر از اهالی شهر استانبول بپرسید نماد شهرشان چیست، از اولین جواب‌هایی که می‌دهند، ایاصوفیه است. مسجدی که در طول عمرش، فراز و نشیب‌های زیادی به خود دیده و کلی حقایق و اسرار جالب دارد. در این مطلب
اسمارتیز، قرار است راجع به
اسرار مسجد ایاصوفیه استانبول بگوییم؛ با ما همراه باشید.
شاید این‌ها را هم بپسندید!
مسجد ایاصوفیه در تنگه‌ی بسفر استانبول یعنی همان‌جایی که قاره‌های اروپا و آسیا به هم می‌پیوندند قرار گرفته است.
فضای داخلی ایا صوفیه
ایا صوفیه در اصل قصری بود که در گذشته تبدیل به مسجد شده و هم اکنون این بنای خاص که در مرکز شهر قرار دارد، به عنوان موزه شناخته می‌شود. هر ساله میلیون‌ها گردشگر برای درک اعجاز معماری بی‌نظیر، فضای داخلی نفس گیر و شاید قرار گرفتن در فضای تمدن‌هایی که به ایا صوفیه ربط داده‌اند، به این‌جا می‌آیند.
ایا صوفیه داستان‌های زیادی از یونانی‌ها گرفته تا عثمانی‌ها را در خود جای داده است. در ادامه چندین مورد از این داستان‌ها را با هم مرور می‌کنیم.
پیروان ادیان زیادی در ایا صوفیه عبادت کرده‌اند
قبل از ساخته شدن بنای امروزی، دو قصر در این محل قرار داشتند: کلیسای کنستانتوس دوم و کلیسای تئودوسیوس دوم. در سال 532 میلادی و پس از زمان کوتاهی بعد از ساخته شدن کلیسای دوم امپراطور بیزانس جوستینین اول، تصمیم گرفت کلیسایی مجلل‌تر بسازد.
ایا صوفیه‌ای که ما امروزه می‌شناسیم در سال میلادی 537 و به عنوان پایگاه کلیسای ارتدکس شرقی قسطنطنیه افتتاح شد. این مکان در زمان جنگ‌های صلیبی یعنی از سال 1204 تا 1261 میلادی به دست کاتولیک‌های رومی افتاد. در سال 1453 م. که عثمانی‌ها شهر را فتح کردند، ایا صوفیه تبدیل به مسجد شاهنشاهی تبدیل شد. تا سال 1935 ایا صوفیه به عنوان یک مسجد باقی ماند، تا زمانی که به مکانی عمومی و به شکل فعلی آن، یعنی یک موزه تبدیل شد.
معماری خلاقانه‌ی ایاصوفیه
نمای کامل ایاصوفیه
بخش اعظم ساختار اولیه‌ی ایاصوفیه از معماری خلاقانه‌ی بیزانس یا همان روم شرقی الهام گرفته است. برای مثال گنبد این موزه چهل آویز دارد و اولین ساختمانی است که از طاق‌های خمیده و مثلثی شکل در ساختار آن استفاده شده است. همچنین 40 پنجره‌ای که پایه‌ی گنبد را تشکیل داده‌اند، فقط برای هدایت نور طبیعی به داخل گنبد نیستند، بلکه به کاهش وزن گنبد بر روی ساختار بنا هم کمک می‌کنند. نشانه‌ای از فرهنگ‌های مختلف در ایا صوفیه یافت می‌شود. برای مثال چهار منارهی مشهور این بنا از ویژگی‌های برجسته‌ی طراحی اسلامی هستند.
موزاییک‌های پیچیده داستانی را روایت می‌کنند
بسیاری از موزائیک‌های اصلی که نقاشی‌های مسیحی را به تصویر می‌کشیدند، زمانی که ایا صوفیه به مسجد تبدیل شد نابود شدند یا توسط صلیبی‌ها به ایتالیا فرستاده شدند، تعدادی از این موزائیک‌ها زمانی که ایاصوفیه به موزه تبدیل شد، کشف شدند. برای قرن‌ها، این آثار هنری پشت کاشی‌های زینتی اسلامی نگهداری می‌شدند.
یکی از موزائیک‌های جذابی که در انتهای دوره‌ی کاتولیک ایجاد شد، Deësis نام دارد و ویژگی برجسته‌ی آن ترسیم عیسی مسیح مانند شخصی دیگر است. عده‌ای معتقدند که در این موزائیک، آپولونیوس تانا، فیلسوف یونانی در جایگاه مسیح قرار گرفته است. طبق این نظریه، مسیح شخصیتی خیالی است و آپولونیوس به عنوان الگویی برای این داستان قرار گرفته است.
آب‌های پاناسه زمانی بیماران را جذب می‌کردند
قبل از این‌که ایا صوفیه به عنوان یک موزه بازگشایی شود، گردشگران زیادی برای نوشیدن از آب دو چاهی که به خاطر قدرت شفابخششان معروف شده بودند به ین محل می‌آمدند. گفته می‌شد اگر بار پیاپی در روزهای شنبه از آب چاه اصلی بنوشید، بیماری شما درمان می‌شود.
محل دیگری که با عنوان «ستون تعریق» شناخته می‌شود، موجب شگفتی بازدیدکنندگان می‌شد زیرا حتی در گرم‌ترین روزها خیس بود. در پایه‌ی این ستون سوراخی است که افراد زیادی به امید شفا گرفتن انگشت خود را در آن فرو می‌کردند. این داستان افسانه بود یا نه، بسیاری از گردشگران شانس خود را در این محل امتحان کردند.