احتمال تعویق یک‌ساله نمایشگاه اکسپو 2020 دبی به دلیل شیوع کرونا

تا پیش از این ویروس‌ها فقط در فیلم‌ها و سریال‌های هالیوودی خطرناک بودند و هیچ کس فکرش را نمی‌کرد زمانی برسد که یک ویروس تمام معادلات جهان را به هم بزند. ویروس کرونا این روزها به کابوس تمام مردم جهان تبدیل شده‌است و همه‌جا صحبت از این مهمان ناخوانده است. خشم طبیعت یا سلاحی بیولوژیکی، هرچه که باشد درحال گرفتن جان بسیاری از انسان‌هاست و ما هم به جای متحد شدن برای شکست این دشمن نامرئی، همچنان به خودخواهی‌های خود ادامه می‌دهیم. بیماری کرونا تمام کره زمین را درگیر خود کرده‌است و علاوه‌بر تلفات جانی، خسارات مالی و فرهنگی فراوانی را از خود به جا می‌گذارد.

بیماری کرونا باعث رکود بی سابقه صنعت گردشگری، افزایش سرسام آور هزینه‌های تولید ناخالص داخلی و لغو شدن اکثر جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و رویدادهای مهم شده‌است. رقابت‌های المپیک 2020 توکیو که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد جهان به شمار می‌رود هم از ترس کرونا یک‌سال دیرتر برگزار می‌شود. حالا با این شرایط دولت امارات متحده عربی رسما خواستار تاخیر یک‌ساله در برگزاری نمایشگاه جهانی اکسپو 2020 دبی (Expo 2020 Dubai) شده‌است. نمایشگاه جهانی اکسپو پس از المپیک و جام‌جهانی فوتبال، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رویداد جهان محسوب می‌شود که هر 5 سال یک‌بار در یکی از شهرهای جهان برگزار می‌شود. مدت زمان برپایی این نمایشگاه 6 ماه است و در این مدت میلیون‌ها نفر از سراسر جهان از آن دیدن می‌کنند. اما در این ایام که ویروس کرونا اجازه نمی‌دهد انسان‌ها به راحتی دور هم جمع شوند و دولت‌ها نیز با طرح‌هایی مانند فاصله گذاری اجتماعی سعی دارند از گسترش این ویروس جلوگیری کنند، بدیهی‌ست که نمایشگاهی با این حجم از بازدیدکننده باید لغو یا با تاخیر برگزار شود.

نمایشگاه بین‌المللی اکسپو 2020 برای اولین‌بار قرار است در یکی از کشورهای خاورمیانه، شمال آفریقا و جنوب آسیا برگزار شود و از این جهت برای کشورهای این منطقه اهمیت بسیار زیادی دارد. هم‌اکنون این نمایشگاه قرار است از تاریخ 20 اکتبر 2020 (28 مهر 1399) آغاز و تا تاریخ 10 آوریل 2021 (21 فروردین 1400) ادامه داشته‌باشد. این نمایشگاه فرصتی برای تبادل تجربه‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی، اقتصادی، علمی، جغرافیایی، فن‌آوری و نوآوری بین تمام کشورهای جهان و نزدیکی بیشتر بین کشورهاست. پیش‌بینی می‌شود که حدود 25 میلیون نفر از سراسر جهان از نمایشگاه اکسپو 2020 دبی بازدیدکنند اما برگزاری آن همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. گرفتن میزبانی این نمایشگاه یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای امارات متحده عربی در چند سال اخیر لقب گرفته و حاکمان این کشور چنان از به دست آوردن این میزبانی خوشحال شدند که پس از اعلام میزبانی دبی در 27 نوامبر سال 2013، آتش‌بازی عظیم و مفصلی را در برج خلیفه ترتیب دادند و فردای آن روز را تعطیل رسمی اعلام کردند.

شهرهای دبی امارات، ازمیر ترکیه، سائوپائولو برزیل و یکاترینبورگ روسیه نامزدهای میزبانی اکسپو 2020 بودند که میزبانی در نهایت به دبی رسید. همزمانی این نمایشگاه با پنجاهمین سالگرد تاسیس امارات متحده عربی باعث شده‌است که حاکمان این کشور برنامه‌های ویژه‌ای برای این رویداد درنظر بگیرند و حتی حاکم دبی قول داده که جهان را در سال 2020 مبهوت خواهد کرد. آخرین نمایشگاه اکسپو در سال 2015 در میلان ایتالیا و با شعار "تغذیه سیاره، انرژی برای زندگی" برگزار شد. 145 کشور در این نمایشگاه حضور داشتند و بیش از 20 میلیون نفر از آن دیدن کردند. این در حالی است که نمایشگاه اکسپو دبی قرار است با حضور 192 کشور برگزار شود که از این نظر رکوددار تعداد کشورهای شرکت‌کننده در تاریخ این نمایشگاه خواهد بود. همچنین دبی شعار "اتحاد ذهن‌ها، ساختن آینده" را برای اکسپو 2020 انتخاب کرده‌است.

عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی پس از جلسه کمیته برگزار کننده نمایشگاه اکسپو 2020 دبی در روز 11 فروردین، در نامه‌ای رسمی به دیمیتری کرکنتز، دبیر کل سازمان نمایشگاه بین‌المللی (BIE) خواستار تعویق برگزاری نمایشگاه به مدت یک سال شد. تاریخ مدنظر مقامات امارات برای برگزاری نمایشگاه اکسپو از اول اکتبر سال 2021 (9 مهر 1400) تا 31 مارس 2022 (11 فروردین 1401) می‌باشد. همچنین در این نامه ذکر شده‌است که در صورت تصویب تعویق برگزاری نمایشگاه توسط کشورهای عضو، امارات همچنان می‌خواهد از نام "اکسپو 2020 دبی" برای این نمایشگاه استفاده کند. البته پیش از این هم اعلام شد که المپیک توکیو با وجود برگزاری در سال 2021، اما همچنان با نام المپیک 2020 توکیو انجام می‌شود. اما در مورد تعویق زمان برگزاری نمایشگاه در جلسه 21 آوریل (2 اردیبهشت) کمیته مرکزی برگزاری نمایشگاه تصمیم‌گیری می‌شود. در این جلسه که به رهبری دیمیتری کرکنتز و با حضور نمایندگان 12 کشور منتخب صورت می‌گیرد؛ طبق ماده 28 کنوانسیون 1928 پاریس، تغییر تاریخ برگزاری نمایشگاه به رای مثبت دو سوم اعضا نیاز دارد. خیلی از مردم قصد بازدید از این نمایشگاه دیدنی و جذاب را داشتند و درحال برنامه‌ریزی برای سفر به امارات بودند، اما حالا باید منتظر بمانند تا کمیته برگزاری نمایشگاه‌های جهانی در خصوص تاریخ برگزاری اکسپو 2020 دبی تصمیم نهایی خود را اعلام کند.

نمایشگاه اکسپو 2020 دبی در سه موضوع فرصت، تحرک و پایداری برگزار می‌شود و هدف اصلی آن تشویق به همکاری و فرصت دادن به همه برای سهیم شدن در توسعه آینده بشریت و سیاره زمین است. هدف از برگزاری این نمایشگاه به اشتراک‌گذاری ایده‌های خلاقانه و ایجاد مشارکت بین مردم سراسر جهان است تا بتوانیم آینده را به بهترین شکل ممکن بسازیم. اکسپو 2020 دبی تلاش می‌کند فرصت‌های جدیدی را ایجاد کند تا افراد و جوامع مختلف بتوانند به نیازهای‌شان دست یابند و از آن‌ها در مسیر رسیدن به آرزوهای آینده‌شان استفاده کنند. تمرکز این نمایشگاه بر روی دسترسی راحت‌تر به بازار، دانش و نوآوری با ایجاد راه‌کارها و تکنوولوژی‌هایی است که بتوانند جابه‌جایی مردم، کالاها و ایده‌ها را آسان‌تر کنند.

نمایشگاه‌های جهانی اولین بار با نام نمایشگاه صنعتی پاریس در پایتخت فرانسه برگزار شد. اولین نمایشگاه رسمی اکسپو نیز در سال 1851 در هاید پارک لندن و به مدت 6 ماه برپا شد و پس از آن نیز این نمایشگاه به طور مرتب در شهرهای مختلف جهان برپا شده‌است. برگزاری نمایشگاه‌های اکسپو تاثیرات زیادی در معرفی و رشد ایده‌های خلاقانه داشته‌اند. ماشین‌تایپ، تلویزیون و سس کچاپ تنها بخشی از نوآوری‌هایی هستند که در نمایشگاه‌های اکسپو معرفی شده‌اند. نمایشگاه اکسپو سال 1889 پاریس منجر به خلق یکی از محبو‌ب‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای تاریخی این شهر یعنی برج ایفل شد. همچنین برج معروف سوزن فضایی سیاتل آمریکا نیز به مناسبت نمایشگاه اکسپو سال 1962 در شهر سیاتل احداث شد. برپایی نمایشگاه اکسپو گردش مالی و سود زیادی را برای کشور برگزار کننده دارد و البته کشورها نیز هزینه‌های سنگینی را برای ساخت بنای نمایشگاه و زیرساخت‌های آن متقبل می‌شوند. تاکنون 60 نمایشگاه اکسپو در 24 شهر جهان برگزار شده‌است و شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران نیز از سال 1381 به عضویت BIE درآمد و به این ترتیب وظیفه حضور و برپایی غرفه ایران را در نمایشگاه‌های جهانی اکسپو را برعهده دارد.

دبی تاکنون حدود 42 میلیارد دلار برای ساخت مکان برگزاری نمایشگاه جهانی اکسپو 2020 هزینه کرده و این‌طور که به نظر می‌رسد این هزینه‌ها همچنان در حال افزایش است. این هزینه‌ها شامل 17 میلیارد دلار برای پروژه‌های حمل و نقل از قبیل خط مترو و تراموا اختصاصی نمایشگاه، 13 میلیارد دلار برای پروژه‌های مسکونی و 11 میلیارد دلار بابت هتل‌ها و پارک‌های محل برگزاری نمایشگاه است. سایت اصلی محل برگزاری نمایشگاه با وسعت 438 هکتار در منطقه جنوبی دبی و در کنار فرودگاه بین‌المللی آل مکتوب قرار دارد. محیط تشکیلات این سایت نمایشگاهی، نشان دهنده تم اصلی و تم‌های فرعی نمایشگاه هستند و با الهام از فضاهای شهری محلی و طبیعت اطراف دبی طراحی شده‌است. ساخت بنای نمایشگاهی عظیم دبی از سال 2016 آغاز شده و اصلی‌ترین بخش آن گنبد بزرگ و بی‌نظیر الوصل پلازا با قطر 150 متر است. نام الوصل به معنای اتصال است و هم خانواده نام قدیم دبی یعنی آل واصل به حساب می‌آید. الوصل نشان دهنده شعار اصلی این نمایشگاه است و همچنین سایر قسمت‌های نمایشگاه نیز مانند سه گلبرگ طراحی شده‌اند که به الوصل پلازا متصل هستند و موضوعات فرعی نمایشگاه یعنی فرصت، تحرک و پایداری را نشان می‌دهند. در این نمایشگاه هر کشور غرفه مخصوص به خودش را باید در فضایی به وسعت حدود 4 کیلومتر مربع احداث کند. همچنین این محیط نمایشگاهی طوری ساخته شده‌است که کمترین میزان هدر رفت انرژی را داشته‌باشد و همینطور در مدت زمان برگزاری نمایشگاه اکسپو 2020 نیمی از انرژی موردنیاز از طریق منابع تجدیدپذیر و نیمی دیگر توسط خود مجموعه نمایشگاهی تولید می‌شود. آب استفاده شده برای آبیاری گیاهان و سرمایش مجموعه نیز مجددا تصفیه می‌شود و همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیش از 80 درصد فضای نمایشگاه پس از اتمام اکسپو 2020 همچنان باقی می‌ماند و تبدیل به مکان‌های فرهنگی، هنری و تفریحی برای عموم مردم می‌شوند.