بازار سمنان

بازار سمنان با دکان‌های قدیمی، قهوه‌خانه و خوراک‌خانه خشتی در قلب سمنان جای گرفته‌است و گردشگران و علاقه‌مندان به بازارهای خیابانی را به خود جذب می‌کند! بافت و شکل معماری بازار سمنان شباهت زیادی به بازار شاهرود دارد که علت آن با توجه به اینکه هردو در دوران قاجاریه ساخته شده‌اند؛ کاملاً واضح و مشخص است! اما بازار سنتی سمنان بسیار قدیمی‌تر و بزرگ‌تر از دیگر بازارهای قدیمی استان است. بازار با رفت‌و‌آمد کسبه هنوز زنده و پویا در سمنان زندگی می‌کند. با اسمارتیز همراه باشید تا با بازار سمنان بیشتر آشنا شوید.

از آنجاییکه سمنان دارای بافت کویری است؛ زمستان‌های بسیار سردی دارد. همچنین تابستان‌های آن نیز در برخی نقاط بسیار گرم می‌شود. البته همه چیز به طبع شما بستگی دارد و ممکن است به سرمای کویر و آب و هوای آن علاقه داشته باشید. از طرفی در فصول سرد که گردشگران کمتری به سمنان می‌آیند؛ خلوت مناسب‌تری در جاهای دیدنی سمنان مخصوصاً بازارها وجود دارد. 

اما اگر به‌دنبال این هستید که در سفر به سمنان از جاذبه‌های طبیعی آن نیز دیدن کنید؛ حتماً یکی از فصول بهار یا پاییز را انتخاب کنید. سمنان دارای مناظر زیبایی است که در فصل بهار و پاییز در اوج شکوه و زیبایی قرار دارد. همچنین هوا به‌اندازه ای خوب و مناسب است که چندین ساعت پیاده‌روی در طول بازارها را متوجه نمی‌شوید و بهخوبی از سفر خود لذت می‌برید.

بازار سمنان نیز از شاهکارهای معماری در دوران قاجاریه محسوب می‌شود. خشت و آجر عنصر اصلی سازنده در بافت بنده بازار و گنبدهای زیبای آن است. درواقع اگر بازار خالی از جمعیت باشد و به انتهای آن نگاهی بیندازید؛ منظره‌ای چشم‌نواز از گنبدها و بافت سنتی به نظر می‌آید. در گذشته و امروز در بازار سمنان زندگی به خوبی در جریان است و این موضوع را از انواع مختلف امکاناتی که در گوشه و کنار بازار ساخته می‌شود؛ مانند مسجد، سالن‌های غذاخوری، مسجد، حمام وغیره می‌توان دریافت.

قدمت بازار به اوایل دوران سلطنت حکومت قاجار باز می‌گردد و سن آن در حدود 180 سال است. معماری بازار فوق‌العاده است و از شاهکارهای معماری کهن ایران باستان به حساب می‌آید. بازار سمنان به اندازهای بزرگ و پهناور است که به سه بخش کاملاً مجزا به ترتیب زیر تقسیم شده‌است: 

  1. بازار شمالی یا راسته بازار یا بازار بالا

  2. بازار جنوبی 

  3. بازار شیخ علاءالدوله

درازای بازار شمالی در حدود 1.5 کیلومتر است که در هر دوطرف دربرگیرنده تعداد 254 باب مغازه در حال فعالیت است. از آن جایی که قسمت شمالی بازار در گذشته مرکزیت بیشتری داشته؛ آن را بازار اصلی می‌دانند و به همین علت به راسته بازار یا بازار بالا مشهور است. تمام قسمت‌های مهم بازار سمنان مانند کاروان‌سرا، حمام و مسجد که محل عمده رفت‌و‌آمد‌ها محسوب می‌شوند؛ در بخش شمالی قرار‌گرفته‌اند. 

بخش جنوبی در مقایسه با بازار بالا نسبتاً کوچک‌تر است و تقریباً 50 باب مغازه دارد. اگرچه رونق کسب‌و‌کار در بازار جنوبی نیز مانند راسته بازار مناسب است و مغازه‌داران زیادی به خرید و فروش مشغول هستند! بازار جنوبی دقیقاً در راستای بازار بالا قرارگرفته و از آن جدا نشده‌است. اما درازا و طول بازار به بیش از 200 متر نمی‌رسد و بههمین علت مغازه‌های کمتری دارد. 

نگران نباشید! بازار مرده‌ها شبیه خانه ارواح یا چنین چیزهایی نیست! در بازار خبری از مرده‌ها هم نیست! در گذشته از گذر بازار جهت انتقال مرده‌ها به محل قبرستان سنادره استفاده می‌کردند. به همین علت به بازار علاءالدوله، بازار مرده‌ها نیز گفته می‌شود. علاءالدوله نام یک عارف بزرگ و نامی است که بخش جدیدی را به بازار سمنان اضافه کرد. البته امروزه بیشتر قسمت‌های این بخش از بازار به علت احداث خیابان‌های اطراف خراب شده‌است اما همان قسمت کوچک نیز به خوبی فعال است و افراد زیادی به آن رفت‌و‌آمد می‌کنند. 

بازار تنها به مغازه‌ها، گشت‌و‌گذار و خرید از مغازه‌ها محدود نمی‌شود و برخی جذابیت‌های گردشگری نیز در بافت بازار دیده می‌شوند. تمامی جاذبه ‌دارای جنبه تاریخی هستند و قدمت زیادی دارند. امامزاده یحیی و مسجد جامع سمنان که در گذشته محوریت این منطقه بوده‌است؛ دارای معماری شاهکاری هستند که علاقه‌مندان زیادی دارند. موزه پهنه یا گرمابه حضرت، تکیه ناسار و تکیه پهنه از دیگر اماکنی است که در طول بازدید از بازار سمنان نباید به هیچ عنوان آنها را از دست بدهید! 

عمدتاً افرادی که قصد خرید مایحتاج روزانه یا گردشگران علاقه‌مند یا مسافرانی که قصد خرید سوغات دارند به بازار قدیمی سمنان رهسپار می‌شوند. تقریباً هر چیز که موردنیاز باشد در بازار یافت می‌شود! معمولاً جهت گشت‌و‌گذار در بازار بهتر است از درب ورودی در نزدیکی میدان امام سمنان وارد شوید. برنامه خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که تمام قسمت‌های بازار و جذابیت‌های دیگر آن را به کمال مشاهده کنید. 

اگر قصد خرید سوغات دارید؛ بازار شمالی یا بازار بالا پیشنهاد مناسبی است. با توجه به ازدیاد مغازه‌ها در بازار، امکان اینکه سوغاتی موردپسند خود را بیابید؛ بیشتر است! با توجه به طولانی بودن مسیر قسمت‌های مختلف بازار و تعداد زیاد مغازه‌ها و جاذبه‌های گردشگری داخل بازار، احتمالاً از زمانی که وارد بازار می‌شوید؛ در حدود 2 تا 3 ساعت جهت بازدید کامل از بازار نیاز دارید! البته اگر بخواهید که در بازار غذا بخورید یا وقت بیشتری را جهت خرید سوغات بگذارید؛ کمی بیشتر زمان می‌برد. 

اگر فرصت کمی دارید و تمایل دارید از جاذبه‌هایی مانند مسجد جامع سمنان یا موزه حمام حضرت دیدن کنید؛ باید به بازار جنوبی که بازار کوچک‌تر نام دارد، بروید. بقیه جاذبه‌ها در بخش بزرگ تر بازار یا بازار بالا واقع شده‌اند. آگاهی از محل جاذبه‌ها به شما در مدیریت زمان و برنامه‌ریزی گردشگری کمک ویژه‌ای می‌کند. 

از آن جایی که بازار جز ابنیه تاریخی محسوب می‌شود و یک بازار خیابانی است؛ شامل دریافت بلیط ورودی نمی‌شود. بنابراین هر زمان و هر تعداد که تمایل داشته باشید؛ امکان بازدید از بازار سمنان وجود دارد. توجه داشته باشید که ساعات کار بازار مانند دیگر بازارهای بزرگ و مرکزی از ساعات 9 صبح تا نهایتاً 10 شب است و بعد از آن بسته می‌شود. در میانه روز نیز حدود یک تا دو ساعت بازار جهت صرف ناهار و اقامه نماز اهل بازار فعال نیست! البته بازار بسته نمی‌شود اما عمده مغازه‌ها و دکان‌ها فعال نیستند! 

جهت رسیدن به بازار سمنان باید به خیابان امام سمنان بروید. نگران نباشید! میدان امام به اندازهای شهرت دارد که در کجای شهر به‌راحتی شناخته می‌شود. سپس از روی نقشه خیابان شهدا را بیابید. در طول خیابان شهدا حتماً سردر بزرگ و تاریخی بازار را می‌بینید که عمدتاً در اطراف آن رفت‌و‌آمد‌ها و شلوغی بسیاری در جریان است. به بازار سمنان، بازار بزرگ نیز گفته می‌شود که قدمتی در حدود 2 قرن دارد. 

بازدید از بازار و خرید بیشتر از 2 تا 3 ساعت زمان نمی‌برد. بنابراین بهتر است که برخی از جاذبه‌های گردشگری در اطراف بازار را بشناسید و در صورت لزوم سری به آنها بزنید! از جمله جاذبه‌های گردشگری در اطراف بازار سمنان عبارتند از: 

   1. مسجد جامع سمنان

   2. گرمابه پهنه

   3. موزه مهر و سکه کومش

   4. خانه تدین

   5. سرای نقش‌جهان

   6. کاروان‌سرای شاه‌عباسی میاندشت

   7. دروازه ارگ سمنان

   8. عمارت و باغ امیر

   9. پارک موزه دفاع مقدس

10. موزه‌های تاریخ طبیعی دامغان و موزه حیات‌وحش و تاریخ طبیعی سمنان

فاصله تمام جذابیت‌های نام‌برده بسیار کم است و گردشگران به صورت پیاده یا یک سواری کوتاه‌مدت به مقصد می‌رسند. بنابراین امکان بازدید از بسیاری از جاذبه‌ها در طول یک روز وجود دارد. 

رستوران و اقامت‌گاه بخش جدایی‌ناپذیر جاذبه‌های گردشگری هستند و هرکجا که جاذبه‌ای باشد؛ باید امکانات و خدمات رفاهی متناسب با آن نیز در اختیار باشد! نزدیک‌ترین اقامت‌گاه به بازار سمنان، هتل گوت که مال است و هتل‌هایی نظیر هتل دربند و هتل سنگسر نیز در همان نزدیکی‌ها و به فاصله کمی قرار‌ گرفته‌اند. 

چیزی که به وفور در اطراف بازار سمنان می‌یابید؛ شمار رستوران‌ها و سالن‌های غذاخوری آن است! برخی از نزدیک‌ترین رستوران‌ها به بازار عبارتند از: 

     1. رستوران عمارت بادگیر

    2. کافه رستوران سنتی تدین

    3. مجموعه تجاری گردشگری و رستوران نقش‌جهان

    4. مجموعه فرهنگی، تاریخی و پذیرایی زندگی

    5. رستوران سنتی کهن دژ

    6. رستوران و تالار گل سرخ 

شما بر اساس میزان بودجه و نیازهای خود امکان استفاده از هریک از خدمات و امکانات موجود در اطراف بازار را خواهید داشت! 

جالب است بدانید که معماری کهن ایرانی به اقلیم و آب‌و‌هوا اهمیت ویژه‌ای می‌دهد. بر این اساس اغلب ابنیه تاریخی موجود در مناطق کویری مانند سمنان، از خشت و آجر ساخته شده‌اند. درواقع بهترین مصالح ساخت بنا در چنین آب‌و‌هوایی خشت و آجر است! جالب است بدانید که بازارهای بزرگی همچون بازار باستانی سمنان به‌عنوان آثار ملی ثبت شده‌اند. 

برای آشنایی بیشتر با مراکز خرید سمنان، مطلب «خرید در سمنان» را بخوانید.