سفر به کشوری که وجود ندارد!

«ترانس نیستریا؟ حتی اسمش را هم نشنیده بودید، درسته؟» نگران نباشید. 90 درصد کسانی که من می‌شناسم و یا در سفرهایم دیده‌ام هم اسمش را نشنیده بودند. بعد از خواندن این مطلب، شما هم به لیست افراد خوش‌شانس کم‌تعدادی که ترانس نیستریا را می‌شناسند اضافه می‌شوید و می‌فهمید چه چیزهایی در آن‌جا منتظر شماست. اگر در آرزوی گزینه‌ای خاص و منحصربه‌فرد برای سفر هستید؛ ترانس نیستریا یکی از آن گزینه‌های کمیابی است که افراد کمی برای سفر به آنجا می‌روند و شما این شانس را دارید که یکی از آن‌ها باشید.

ترانس نیستریا (البته آن را با ترانسیلوانیا اشتباه نگیرید، اینجا خبری از دراکولا نیست!) اسمش را از روی رودخانه‌ی «نیسترو» گرفته است؛ در واقع این مکان در حاشیه‌ی این رودخانه قرار گرفته. ترانس- نیسترو یعنی «زمینی که در کنار رودخانه‌ی نیسرو» قرار دارد. 

این کشور کوچک خودمختار بین کشور‌های اوکراین و مولداوی جای گرفته. به صورت رسمی بخشی از خاک جمهوری مولداوی حساب می‌شود اما از سال 1992 تبدیل به ایالتی شده که قانون اساسی، رئیس‌جمهور، دولت، ارتش، مرز واحد پول و بانک‌های اختصاصی خودش را دارد.

 

قصد ندارم در مورد تاریخ و سیاست این منطقه بنویسم چون حوزه‌ی تخصصی من نیست و این کار را به سیاست‌مدارها و تاریخ‌نویسان واگذار می‌کنم اما از نظر فرهنگی اگر بخواهید راجع به ترانس نیستریا بدانید باید بگویم که این منطقه ترکیبی از فرهنگ و آداب و رسوم مولداوی، روسیه و اوکراین است. این مسئله در جشن‌ها، تعطیلات، لباس‌های محلی و دیگر جنبه‌های فرهنگی آن‌ها مشخص است. برای مثال در ترانس نیستریا مردم جشنی دارند به نام ماسلِنیتسا که عیدی مذهبی و محلی برای نژاد اسلاو در قسمت‌های شرقی است. در این روز مردم انواع شیرینی‌های محلی خوشمزه می‌پزند، بازی‌های مختلفی می‌کنند و در نهایت یک عروسک پوشالی به نام بانو ماسلنیتسا را به نشانه‌ی پشت سر گذاشتن زمستان می‌سوزانند. 

جشن دیگری هم دارند به نام مارتیزور، که در اوایل فصل بهار انجام می‌شود و در کشورهای مولداوی، رومانی و بلغارستان محبوبیت زیادی دارد. در این جشن مردم با کاموا، نخ‌ها و بافتنی‌های قرمز و سفید می‌بافند و آن را در اولین روز مارچ به دوستان و خانواده‌یشان هدیه می‌دهند. 

فقط به همین دلیل هم که باشد باز هم ارزشش را دارد! باور کنید حس خیلی عجیبی است؛ مخلوطی از هیجان و تجربه‌ی یک چیز غیر معمولی و تا حدودی هم ریسکی و سورئال!

وقتی در خیابان‌ها و کوچه‌های تیراسپول (پایتخت ترانس نیستریا) قدم می‌زنید، یادگارهای دوران شوروی در همه‌جا جلوی چشم شما هستند. یکی از اولین چیزهایی که می‌بینید و احتمالا تعجب خواهید کرد پول رایج آن‌جا است که نقش‌های دوران شوروی هنوز روی آن‌ها وجود دارد: چکش، داس و ستاره. یکی دیگر از یادگاری‌های جماهیر شوروی در ترانس نیستریا، پرچم این کشور است که از روی پرچم مولداوی در زمانی که عضوی از شوروی بود الهام گرفته شده.

 

مورد بعدی، یادمان‌های تاریخی لنین، رهبر کارگران جهان است که در وسط چندین میدان اصلی شهر قرار دارد؛ همچنین کتیبه‌ها و نوشته‌های با روحیه‌ی سوسیالیستی در قسمت‌های مختلف شهر، از جمله در ورودی برخی از ساختمان‌ها به چشم می‌خورد. نام انقلابی‌های سوسیالیست مثل کارل مارکس، رزا لوکزامبورگ، لنین و کارل لیبنخت روی خیلی از خیابان‌ها و کوچه‌ها گذاشته شده. برای این‌که این احساس سفر به گذشته را عمیق‌تر درک کنید می‌توانید از اتوبوس‌های برقی که در زمان شوروی استفاده می‌شد استفاده کنید و یا شبی را در هتل Aist بگذرانید؛ هتلی که هنوز از مبلمان‌های قدیمی روسی با حال و هوایی سوسیالیستی استفاده می‌کند.

به نظر شوخی می‌آید اما نه! شوخی نیست. برای یادبود 20‌امین سالگرد پول ملی در سال 2014، بانک ترانس نیستریا سکه‌های پلاستیکی با ارزش 1 تا 10 روبل و از جنس پلاستیک تولید کرد. این پول‌های ولاستیکی را در هیچ جای دیگر روی کره‌ی زمین پیدا نمی‌کنید! این سکه‌ها شکل‌ها و رنگ‌های مختلفی دارند و با آن‌ها می‌توانید از هر مغازه‌ای در ترانس‌نیستریا خرید کنید.

 

مخصوصا در هوای گرم یک روز تابستانی، هیچ چیز مثل یک نوشیدنی خنک حال آدم را جا نمی‌آورد. البته این نوشیدنی نامش کواس (kvass) است. نوشیدنی سالم و خوشمزه‌ای که از گندم سیاه تهیه می‌شود. کواس یه نوشیدنی غیر الکلی است که در زمان شوروی هم به همین شکل در خیابان‌ها پخش می‌شده.

 

اگر از این‌که غذاهای جدید شهرهایی که به آن‌ها سفر می‌کنید را امتحان کنید خوش‌تان می‌آید، حتما گزینه‌های خوشمزه‌ی زیادی در ترانس نیستریا منتظر شماست. نکته این است که چون از لحاظ فرهنگی، آشپزی اینجا چند ملیتی است، غذاهایی ترکیبی از مولداوی، اوکراین و روسیه در طعم‌ها و شکل‌های مختلف را می‌توانید پیدا کنید. غذاهای مورد علاقه‌ی من مامالیگا، بورشت و اوکروشکا است. پیشنهاد می‌کنم سری هم به رستوران روستایی Kumanek در تیراسپول بزنید.

 

اگر از مدافعان سفت و سخت حقوق حیوانات هستید از خواندن این قسمت صرف نظر کنید. برای بقیه‌ی کسانی که خودشان را از خوردن خاویار منع نکرده‌اند خبر‌های خوبی در ترانس نیستریا هست. اینجا نه فقط نشانه‌های بسیاری از گذشته بلکه فروشگاه‌ها و صنایع مدرن زیادی هم وجود دارد؛ مثل یکی از بزرگترین صنایع پرورش ماهی خاویار در جهان. این مزرعه ماهی‌های خاویار را پرورش می‌دهد و با روشی مدرن، بدون این‌که نیازی به کشتن آن‌ها باشد، خاویارشان را استخراج می‌کند. به همین دلیل خاویار در ترانس نیستریا خیلی ارزان‌تر از بقیه‌ی کشورهای جهان است و به راحتی می‌توانید در هر فروشگاهی آن را پیدا کنید.

 

قلعه‌ی بندر که در شهر بندری قرار گرفته هر سال تعداد زیادی از عاشقان تاریخ را برای بازدید به سمت خود می‌کشاند. این قلعه در قرن 16 توسط ترک‌ها ساخته شده و تنها چند سال است که در آن برای بازدید عمومی گشوده شده. این قلعه در واقع یک سنگر بوده که توسط ارتش عثمانی برای محافظت از سلطان سلیمان کبیر ساخته شده؛ سلطان سلیمان در آن زمان قلمرو پادشاهی مولداوی را فتح کرده بود. جنگ‌های زیادی برای پس گرفتن قلعه اتفاق افتاد ولی در نهایت در سال 1770 بود که سرهنگ پانین، در جنگ‌های روسیه و عثمانی موفق شد آن را فتح کند. با بازدید از این قلعه می‌توانید دانش خود را از تاریخ پربار ترانس نیستریا بیشتر کنید. این قلعه هر روز از ساعت 8 صبح تا 4 بعد از ظهر باز است. درون قلعه دو موزه‌ی شگفت‌انگیز هم برپا شده.

هیچ کشوری در دنیا ترانس نیستریا را به رسمیت نشناخته است؛ غیر چند کشور کوچک دیگر مثل اوستیای جنوبی، ناگورنو- کاراباخ و آبخازیا که آن‌ها هم مثل ترانس‌نیستریا هستند. این کشور‌ها برای اینکه از هم حمایت کنند، در سال 2000 اساسنامه‌ی کشورهای مشترک‌المنافع غیر رسمی را تاسیس کردند؛ شبیه یک جور سازمان بین‌المللی برای همکاری بین دولت‌ها و کشورهای غیر رسمی.

پرچم‌های ناآشنای کشور‌هایی که توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته نشده‌اند

اگر به جنوب کشور ترانس نیستریا بروید، می‌توانید در کرانه‌های رود نیسترو منظره‌های رویایی و چشم‌نوازی از رودخانه، غروب آفتاب، مزرعه‌های آفتاب‌گردان و باغ‌های سیب و انگور را نظاره‌گر باشید. یکی از جاهایی که خیلی به درد عکس گرفتن‌های فوق‌العاده می‌خورد، روستای استرونتی در شمال ترانس‌نیستریا است؛ اینجا از آن جاهایی است که شما را در زیبایی غرق می‌کند و مشکلات زندگی شهری را کاملا از یادتان می‌برد. در این روستا چشمه‌ها و رودخانه‌ها، تپه‌های باغ‌های انگور، آسیاب‌های مرموز و ... چشم شما را از زیبایی پر می‌کند. روستایی اصیل با مزرعه‌های پرورش زنبور، رستوران‌های محلی دنج و صومعه‌ای تاریخی. در نزدیک این روستا روستای دیگری هم هست به اسم راشکوف که محل زندگی مردمی با سه مذهب متفاوت است (ارتودوکس، کاتولیک و یهودی). جاهای زیبای دیگری که ارزش سر زدن دارند کامینکا و سیوبورچیو هستند.

ترانس‌نیستریا کشوری توریستی نیست و مردم آن زیاد با اهالی کشورهای دیگر به خصوص کشورهای غربی سروکاری ندارند. به همین دلیل وقتی با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنید، در اول ممکن است سرد، محافظه‌کار و اخمو به نظر برسند. اما وقتی کمی بگذرد و یخ‌تان آب شود، سریع علاقه‌ی دوستانه‌ای شکل می‌گیرد، برای کمک به شما دست به کار می‌شوند و احتمالا شما را برای شام به خانه‌ی خودشان دعوت می‌کنند.

برای ورود به ترانس‌نیستریا نیازی به ویزا ندارید. اگر پاسپورت‌تان برای ورود به اوکراین یا مولداوی اعتبار دارد، می‌توانید به ترانس‌نیستریا هم سفر کنید. با این حال باید در مرز ترانس‌نیستریا، مشخص کنید که چقدر قصد ماندن دارد، هدف‌تان از سفر چیست و کجا اقامت می‌کنید. اگر به عنوان یک عکاس به ترانس‌نیستریا می‌روید باید معرفی‌نامه‌ی معتبر داشته باشید.

از آن‌جایی که زبان انگلیسی خیلی در ترانس‌نیستریا استفاده نمی‌شود بهترین گزینه این است که فردی که روسی صحبت می‌کند همسفرتان باشد و یا یک راهنما از تیراسپول استخدام کنید. این کار باعث می‌شود در هنگام عبور از مرز هم مشکلی برای‌تان پیش نیاید.