7 جای دیدنی بیرجند که باید رفت

به هر شهری از ایران که سر بزنید، حتی در کوچک‌ترین آن‌ها، همیشه جاهای دیدنی تاریخی و طبیعی زیبایی برای بازدید پیدا می‌شود و بیرجند نیز از این قاعده مستثنا نیست.بازدید از بیرجند، مانند باز کردن برگی از یک کتاب تاریخی قدیمی به قدمت سرزمین کهن خراسان است. جالب است بدانید که تعداد زیادی جاهای دیدنی بیرجند که از بناهای تاریخی این شهر هستند، به ثبت آثار ملی ایران هم رسیده‌اند.

آب و هوای بیرجند، مانند اکثر نقاط استان خراسان جنوبی، آب و هوایی گرم و خشک در تابستان و زمستان‌هایی بسیار سرد دارد. بهترین فصل برای بازدید از جاهای دیدنی بیرجند، اوایل فصل پاییز و اواخر زمستان تا اردیبهشت‌ماه است. در این بازه‌ی زمانی، هوای بیرجند کاملا معتدل است و بهترین زمان برای سر زدن به تک تک زیبایی‌های طبیعی و تاریخی بیرجند است.

ارگ کلاه فرنگی بیرجند، از برجسته‌ترین آثار فرهنگی و معماری شهر بیرجند است. این بنا که بین سال‌های 1264 تا 1313 ساخته شده از یادگار‌های اواخر زندیه و اوایل دوره‌ی قاجار است. نکته‌ی قابل توجه در مورد این بنا معماری این بناست که به شکل زیگوراتی طراحی شده است. این نوع معماری در کشور‌ها و حکومت‌های غنی از لحاظ تاریخی و فرهنگی، مانند ایران باستان، عثمانی و شبه قاره‌ی هند پرطرفدار بوده است. 

این ساختمان اکنون توسط استانداری بیرجند مورد استفاده قرار می‌گیرد. معماری پله پله‌ای این بنا که در مجموع در 6 طبقه ساخته شده، همواره توسط بازدید‌کنندگان این مجموعه مورد تحسین قرار می‌گیرد. مشاهده‌ی این بنا حتی برای کسی که از علم معماری چیزی نمی‌داند، مانند نوازشی بر چشمان است. این بنا در خیابان مطهری و در مرکز شهر بیرجند واقع شده و برای بازدید از آن لازم نیست هزینه‌ای بپردازید. برای مشاهده‌ی بخش‌های داخلی این بنا باید در ساعات اداری مراجعه کنید.

اگر از گشت و گذار در طبیعت لذت می‌برید، آبشار گیوک از جاهای دیدنی بیرجند است که نباید از دست بدهید. این آبشار و سد زیبای آن که در 5 کیلومتری جاده‌ی بیرجند به کرمان واقع شده؛ هر ساله تعداد زیادی از علاقه‌مندان به طبیعت را به آغوش خود فرا می‌خواند. آب خنک این آّبشار تنها جاذبه‌ی آن نیست؛ باغات بسیار زرشک، بادام، توت و انگور که در اطراف آن وجود دارند صلح و صفا را به این منطقه می‌بخشند. آبشار گیوک بهترین جایی است که برای یک پیک‌نیک خانوادگی یا دوستانه می‌توانید انتخاب کنید. امکانات سرویس بهداشتی نیز در این منطقه قرار داده شده است. از نکات مثبت دیدنی‌های طبیعی شهر بیرجند این است که در فاصله‌ی نزدیکی از شهر قرار دارند و نیاز ضروری به اتومبیل شخصی احساس نمی‌شود. با این وجود اگر برای سفر از اتومبیل شخصی استفاده کنید در هزینه‌های سفر صرفه‌جویی زیادی می‌شود.

بازار بیرجند

اگر شما از دسته افرادی هستید که با بازار رفتن مشکل دارید، بازار سنتی بیرجند نظر شما را تغییر خواهد داد! کافیست به آن به عنوان یک فسیل فرهنگی زنده نگاه کنید. نزدیکی به مرز‌های هندوستان، افغانستان و پاکستان در گذشته، این بازار را به یکی از نقاط کلیدی دنیای تجارت و خرید و فروش کالا تبدیل کرده بود. کوچه‌های فرعی تنگ که به بازار اصلی می پیوندند طراحی دل‌انگیزی برای این فضا به وجود آورده است. در بازار بیرجند، شما می‌توانید هر سوغاتی که مایل هستید را تهیه کنید. بسیاری از افراد برای تهیه‌ی جهیزیه به این بازار مراجعه می‌کنند. در کل می‌توان گفت در بازار بیرجند، از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود!

باغ و عمارت با‌صفای امیرآباد، از جاهای دیدنی بیرجند است که در دسته‌ی جاذبه‌های تاریخی قرار می‌گیرد و در روستای امیرآباد در 5 کیلومتری شهر بیرجند قرار گرفته است. در شهر بیرجند تعداد کثیری از این عمارت‌ها و باغ‌ها وجود دارد ولی باغ امیرآباد صفای دیگری دارد. این عمارت در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تاریخ ساخت آن به دوران قاجار باز می‌گرددکه متعلق به امیر معصوم خان شیبانی حاکم وقت بیرجند بوده. دو در ورودی دارد و در تقاطع مسیر این دو در، عمارت امیرآباد بنا شده است. این باغ از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که شامل برج‌های نگهبانی، عمارت اصلی، اصطبل، حوضخانه، عمارت کلاه فرنگی و البته باغی بزرگاست. در‌های متعدد تعبیه شده در بنا، اجازه‌ی دسترسی آسان به بخش‌های مختلف آن را می‌دهند. در جلوی امارت اصلی، استخر بزرگی قرار داده شده که در خیابان اصلی داخل باغ قرار دارد. انواع درخت‌های کاج، سپیدار، زرشک و زردآلو به این عمارت جلوه‌ی بسیار زیبایی می‌بخشند.  روستای امیرآباد در جاده‌ی مزار کوه قرار دارد و فاصله‌ی چندانی با بیرجند ندارد. این مجموعه امکانات رفاهی نظیر سرویس بهداشتی نیز دارد.

مدرسه‌ی شوکتیه

مدرسه‌ی شوکتیه از جاهای دیدنی بیرجند و از برجسته‌ترین آثار تاریخی و فرهنگی شهر است که بازدید‌کنندگاناین شهر، حتما باید به آن سری می‌زنند. مدرسه‌ی شوکتیه سومین مدرسه بعد از تاسیس دارالفنون و دبستان رشدیه تبریز در ایران است که در حقیقت جزو مدارسی هستند که جریان آموزش را از روند آموزش سنتی جدا کردند.در طراحی این بنا، از عناصر معماری سنتی ایرانی مانند شاه‌نشین، ایوان، هشتی و قرار دادن حجره‌های متعدد در اطراف صحن استفاده شده است. ساخت این بنا به سال 1269 باز می‌گردد. در ابتدا این بنا تحت عنوان حسینیه شوکتیه و توسط شوکت الملک دوم محمد ابراهیم خان علم ساخته شد اما در سال 1282 آن را به مدرسه تغییر کاربری دادند. این مدرسه در نزدیکی میدان شهدا و در خیابان منتظری 3 واقع شده است. برای بازدید می‌توانید از اتومبیل شخصی یا تاکسی‌های خطی استفاده کنید. امکانات رفاهی کامل در این مجموعه‌ی تاریخی قرار داده شده و از این بابت جای نگرانی نیست.

سد تاریخی بند دره، از پر‌طرفدار‌ترین جاهای دیدنی بیرجند است. این سد که در در 5 کیلومتری انتهای خیابان مدرس واقع شده، در میان رشته‌کوه باقران محاصره شده و صحنه‌ی زیبایی را در دل کویر به وجود آورده است. تاریخ این سد به اواخر زندیه و اوایل قاجار باز می‌گردد. شوکت الملوک دستور ساخت بند دره را در سال 1294 هجری قمری صادر کرده است. تاج این بنا تقریبا 31 متر و عرض آن 3 تا 5 متر است. بند دره در سال 1381 به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. این مسیر را می‌توانید با اتومبیل شخصی یا تاکسی دربست طی کنید. سد بند دره تقریبا چسبیده به جاده قرار دارد و مسیر خاکی بسیار کوتاهی آن را از جاده‌ی اصلی جدا می‌کند. متاسفانه در حال حاضر امکانات رفاهی چندانی در این منطقه وجود ندارد ولی دستور ساخت رستوران، کافی شاپ، شهربازی و حتی هتلی 5 ستاره در دستور کار قرار دارد.

قلعه‌ی فورگ بنایی بسیار با ارزش از لحاظ تاریخی در شهر بیرجند است. این قلعه که در 5 کیلومتری شهر درمیان استان خراسان جنوبی و 90 کیلومتری بیرجند واقع شده، قلعه‌ای نظامی است که اسماعیلیان با پناه آوردن به کوهستان‌های این منطقه، آن را برای دفاع از خود ساخته‌اند. این قلعه پس از قلعه الموت مهم‌ترین مقر اسماعیلیان بوده که در آن به تعلیم فداییان مطلق نیز می‌پرداختند. فضای داخلی این قلعه شامل 3 بخش است: از سمت غرب به شرق، اولین و مهم‌ترین قسمت قلعه محل زندگی حاکم و نزدیکانش است، پس از آن قسمتی است که نظامیان و نگهبانان در آن زندگی می‌کردند و تدارکات نظامی در آن نگهداری می‌شده و آخرین قسمت انبار آذوقه و مکان نگه‌داری احشام است.

بهتر است برای طی کردن این مسیر از اتومبیل شخصی استفاده کنید. امکانات رفاهی چندانی در این مکان وجود ندارد و لازم است لوازم مورد نیاز خود را همراهتان ببرید.