جشن سده از جشنهای آیینی ایرانی‌هاست که هرسال در سراسر کشور آتشی برپا می‌کند که تا کشورهای همسایه‌ها هم قابل مشاهده است. این آتش به زمین گرما می‌بخشد و سرما را از دل‌ها دور می‌کند. جشن سده فقط برای یک دین یا آیین نیست بلکه برای تمام مردم ایران است تا در کنار هم شادی‌ها را تقسیم کنند. با
اسمارتیز همراه باشید تا با آداب و رسوم جشن سده بیشتر آشنا شوید.
شاید اینها را هم بپسندید!
جشن سده چیست؟
جشن سده در ایران باستان جایگاه ویژهای داشته است و از جشنهای ایران باستان به حساب میآید. برای این‌که بگوییم جشن سده چیست باید اول بگوییم که چرا اسم این جشن را سده گذاشتند. این اسم را به عدد صد 100 نسبت می‌دهند. در قدیم شروع زمستان را 1 آبان می‌دانستند و تا روز برگزاری جشن سده که 10 بهمن است، صد روز از زمستان را پشت سر گذاشته‌ایم و بعد از جشن سده 50 روز و 50 شب تا جشن نوروز و آمدن بهار داریم.
برخی از باستان‌شناسان و همین‌طور فردوسی بزرگ این جشن را به هوشنگ‌شاه، نسبت می‌دهند. می‌گویند هوشنگ شاه روزی سنگی را به طرف ماری پرتاب کرده است و سنگ پس از برخورد با سنگ دیگری جرقه زده است و آتش زبانه کشیده. می‌گویند در این روز، روش کنترل آتش را هوشنگ‌شاه کشف کرده است و این روز که 10 بهمن است را جشن می‌گیرند.
آداب و رسوم جشن سده چیست؟
از مدتها قبل از 10 بهمن ماه بساط جشن سده آماده میشود. هیزمها و مواد آتشزا جمع میشوند و در جشن توسط مشعلها به آتش خواهند کشیده شد. البته نه به همین سادگی! چون آتش در نزد زرتشتیان مقدس است، موبدان در جلوی جوانان مشعل به دست، حرکت می‌کنند. سپس آن‌ها 3 دور به دور هیزمها می‌زنند و جوانان با مشعل‌های خود هیزم را آتش می‌زنند و آتش برانگیخته میشود و مردم به رقص و پایکوبی می‌پردازند.
دورهمی مردم در جشن سده | عکس: اکوکمپ متین آباد
در این حین گاته‌خوانی و شاهنامه‌خوانی و نقالی شروع میشود که در هنگام برگزاری آن باید همه‌جا ساکت باشد. در جشن سده این آتش، گرما را به زمین هدیه می‌دهد. در آخر مراسم وقتی که آتش توسط آتش‌نشانان حاضر در مراسم مهار و خاموش شد، کشاورزان خاکسترها را برمی‌دارند و روی زمین‌های‌شان می‌پاشند تا خیر و برکت و باروری زمین‌شان را تضمین کنند. البته این اعتقادی‌ست که آن زمان داشتند و تا به امروز باقی‌ست.
جشن سده در ایران کجا برگزار میشود؟
شاید باور نکنید اما در
کرمان بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سده دنیا برگزار میشود. در این مراسم بیش از دوهزار نفر شرکت می‌کنند و حتی توریست‌ها نیز این روز را برای گردش در کرمان و دیدن جشن سده انتخاب می‌کنند. در شهرهایی و استان‌هایی مانند
یزد، شیراز،
گیلان، اهواز، میبد، اردکان و ... نیز جشن سده هر چه باشکوه‌تر برگزار میشود.
حالا باید به مکان‌هایی که جشن سده در آن برگزار میشود اشاره کنیم تا در روز 10 بهمن شما هم در این مراسم حاضر باشید. در تهران باید به تهران‌پارس بروید و در میدان مارکار منتظر برگزاری مراسم باشید. در کرمان، باغچه دولت‌آباد (بداغ آباد) برای 80 سال میزبان این مراسم باشکوه است که در دنیا هم سر وصدا به پا کرده است. در یزد هم می‌توانید به محله رحمت‌آباد بروید و شاهد آتش‌گرفتن هیزمها باشید.
جشن سده و جمع شدن دور آتش | عکس: اکوکمپ متین‌آباد
بعداز ظهر در محل تعیین شده برای جشن سده حاضر باشید و یادتان باشد که این مراسم تا خود نیمه شب ادامه دارد و مردم به رقص و پایکوبی خواهند پرداخت. در کرمان نیز گاهی مدارس در جشن سده تعطیل میشوند و این جشن از اعتبار خاصی در میان مردم برخوردار است.
در این جشن زرتشتیان ردای سفید بر تن خواهند داشت. زرتشتیان بر این باورند که دم‌هایی که از انسان برمی‌خیزد و با آتش برخورد می‌کنند، آلوده هستند به همین دلیل موبدان روی خود را با پارچه‌ای سفید می‌پوشانند.
تورهای گردشگری بسیاری توسط آژانس‌های گردشگری ارائه میشوند تا گردشگران را به مراسم جشن سده ببرند تا تمام مردم ایران در این جشن باستانی شرکت کنند. برخی شاید بگویند این مراسم فقط برای زرتشتیان است، اما از دیرباز دیده شده است که مسلمانان و زرتشتیان در کنار یکدیگر در این جشن شرکت کرده‌اند.
جایگاه جشن سده در جهان کجاست؟
جشن سده و آداب و رسوم جشن سده از ایران باستان مانده است. جشن سده در بیشتر کشورهایی که فارسی زبانان و ایرانی‌ها در آن حضور دارند، جشن گرفته میشود. سوئد، آمریکا و ... کشورهایی هستند که در آن جشن سده برگزار میشود اما
تاجیکستان این جشن را به صورت رسمی وارد تقویم خود کرده است. در سال 2018 جشن سده بسیار باشکوه در تاجیکستان برگزار شد و پوشش سراسری به تمام دنیا داشت. تاجیکستان بعد از ایران اولین کشوری‌ست که جشن سده و اداب و رسومش را وارد تقویم رسمی خود کرده است و هر سال آن را جشن می‌گیرد.