دراکولا؛ اسمی آشنا برای همهی ما. موجودی شبه انسانی، با دندانهایی تیز، ردای مشکی بلند و چشمانی قرمز و از حدقه بیرون آمده که خون از گوشهی لبش سرازیر شده! اینهایی که گفتم، همگی تحت تاثیر فیلمها در ذهن ما شکل گرفته اما سوال این است آیا چنین شخصیتهایی ریشه در افسانهها و داستانهای قدیمی دارند؟ چگونه بوجود میآیند و آیا واقعی هستند؟ میخواهیم ببینیم آیا واقعا دراکولا وجود دارد و اینکه شخصیتش از کجا وارد فیلمها و کتابها شده؟ با هم سری به اعماق داستانهای خونآشامی و و راهروهای پیچ در پیچ قلعههای رومانی میزنیم تا ببینیم دراکولا چطور بوجود آمده و زندگی میکرده؟! با
اسمارتیز همراه باشید.
شاید اینها را هم بپسندید!
دراکولا چیست و دراکولاهای واقعی چه کسانی بودند؟
دراکولا در اصل نام خانوادگی خاندانی سلطنتی بود؛ این خاندان بیشتر از 500 سال قبل و در اوج دوران سیاه قرون وسطی که مردم اکثر منطقههای اروپایی در وحشت و ناامنی زندگی میکردند، بر مردم و کشور رومانی حکمرانی میکردند. کشور رومانی در شرق اروپا قرار دارد و یکی از جاهایی است که در دورهی جنگهای صلیبی، جنگهای زیادی در آن اتفاق افتاده و اتفاقا در آن دوران خاندان دراکولا بودند که با مسلمانان وارد جنگهای شدیدی شدند.
“شاهزادههای دراکولا سالها است که یکی از ترسناکترین ژانرهای داستاننویسی را مال خود کردهاند.”
تاریخ اروپا پر از داستانهای وحشتآوری است که این روزها چندان به گوش نمیرسند. همهی ما وقتی نام اروپا را میشنویم در ذهنمان مکانی متمدن و مهد انسان دوستی را به یاد میآوریم؛ اما کنت دراکولا یکی از صدها پادشاه ظالم و خونخواری بود که در قرون وسطی بر اروپا حکمرانی میکردند و مردم را به بهانههای مختلف به شکلهای وحشیانهای مجازات و اذیت میکردند. مثلا گفته میشود که کنت دراکولا در این سالها بسیاری از مردمی که غذایی برای خوردن نداشتند و فقیر بودند را برای خوردن غذا به قصر خود دعوت میکرد و بعد آنها را به شکلی باورنکردنی به آتش میکشید!
پادشاهان مستبد آن دوران برای اینکه خود را مقتدرتر نشان بدهند با یکدیگر رقابت داشتند و مردم را قربانی ذات خشن و وحشی خود میکردند. آنها به شیوههای مختلف تلاش میکردند که مردم را به وحشت بیاندازند؛ مثلا یکی از کارهایی که به آن علاقه داشتند ساختن قصرهای بزرگ و ترسناک بود که معماری خاص و عجیبی داشتند. قلعههایی با برجهای بلند و نوکتیز، رنگهای خشن و شکلهایی ترسناک و غولآسا که به معماری گوتیک هم معروف است. قلعهی کنت دراکولا در رومانی هم یکی از همین قلعههای ترسناک بود. پس با این وضعیت جواب دادن به این سوال که آیا دراکولا واقعی بود آن قدرها هم ساده نیست! تصور کنید شاهزادهی رومانیایی به نام ولاد را که مردم کشور و دشمنان خودش را به عجیبترین شیوهها شکنجه میدهد و حتی بعضی معتقدند که به دلیل عضویت در انجمنهای مخفی، گوشت و خون بعضی از مردم شکنجه شده را هم میخورده! ولاد همان شخصیتی است که افسانههای رومانیایی نام او را دراکولا گذاشتهاند.
رمان دراکولا اثر برام استوکر
تا اینجا فهمیدیم که داستانهایی که از دراکولا گفته میشود خیلی هم دور از واقعیت نیست! شخصیتهای افسانهای و اسطورهای همه تاریخ و معنی خاصی دارند که خیلیها را هم به خود جذب میکنند. اما چه چیزی داستان دراکولا را معروف کرد؟ چه اتفاقی افتاد که این روزها همهی دنیا با این اسم آشنا هستند؟
برام استوکر نویسندهی ایرلندی در سال 1897 رمانی چاپ کرد با نام دراکولا که در ژانر وحشت نوشته شده بود. برام از طریق یکی از دوستان فیلسوف و تاریخدان خود با قلعهی برن و داستانهای مربوط به دراکولا آشنا شد و ایدهی نوشتن رمانی دربارهی آن به ذهنش رسید. این رمان به دلیل سبک نوشتنش و شخصیتپردازی فوقالعادهای که از دراکولا کرده بود کم کم شناخته شده شد و راه خود را به تمام فرهنگها و زبانهای اروپایی باز کرد. شخصیت دراکولا در این رمان دیگر یک پادشاه وحشی و خونخوار نیست؛ بلکه یک شاهزاده و در واقع یکی از نوادگان خاندان دراکولا است که زندگی غمانگیزی داشته و اکنون در پیچ و خم دالانهای تاریک قلعه، در کنار کتابهای خود خفته است. خونخواری دراکولا در این داستانها نمادی از میراثی است که از صدها سال قبل از پادشاهان قبلی به نسلهای بعد رسیده و دیگر در دنیای جدید به کار نمیآید و باعث شده که کنت دراکولا منزوی و تنها شود. فضای به شدت غمانگیزی که در کتاب وصف شده با شخصیت دراکولا جور در میآید. این رمان در سال 1376 برای اولین بار به فارسی هم ترجمه شد و هواداران زیادی پیدا کرد.
رمان برام استوکر عامل اصلی جهانی شدن شخصیت دراکولا بود.
دراکولا از این داستان راه خودش را به نقاشیها و دیگر داستانها و بعدها به سینما هم باز کرد؛ در واقع رمان دراکولا برام استوکر شروعی بود برای آشنایی مردم جهان با شخصیت دراکولا. شخصیتی که در افسانهها همیشه لباسی بلند به رنگ سیاه تن میکرد و جلیقه و سرآستین قرمز داشت که تصویری غمانگیز و در عین حال ترسناک را میآفرید.
دراکولا در سینما
در دههی 1950 میلادی بود که سینما به شخصیت دراکولا علاقمند شد. در سال 1958 یکی از بهترین نمونههای آن با بازی کریستوفر لی فقید ساخته شد که هنوز هم بسیاری از منتقدان سینما معتقدند او بهترین دراکولای تاریخ است!
صحنهای از خشم دراکولا با بازی کریستوفر لی
بعضی از این فیلمها از داستان برام استوکر اقتباس شدهاند. مثلا فرانسیس فورد کاپولا کارگردام معروف آمریکایی که سهگانهی معروف پدر خوانده را ساخته است در سال 1992 فیلم «دراکولای برام استوکر» را ساخت. او در این فیلم از بازیگران مشهوری استفاده کرد و نقش دراکولای معروف را هم به گری الدمن واگذار کرد.
قلعهی دراکولا کجاست؟
قلعهی مخوف برن؛ گفته میشود برام استوکر از این قلعه برای لوکیشن داستان معروفش استفاده کرده.
قلعههای بسیاری هستند که با سبک معماری ترسناک گوتیک ساخته شدهاند و هر کدام میتوانند یک قلعهی دراکولا باشند! اما قلعهای به نام قلعهی برن در کشور رومانی وجود دارد که خیلی شبیه توصیفات کتاب دراکولای برام استوکر است. قلعهای مخوف و پرابهت که به خاطر همین شباهت هر ساله تعداد زیادی گردشگر را به امید دیدن دراکولا به سمت خود میکشاند. این قلعه در قرن 14 میلادی ساخته شده و درون آن پر از اتاقهای تاریک و راهروهای تنگ است که آن را شبیه یک زندان یا سیاهچال جهنمی میکند. جالب این جاست که بازدید از این قلعه برای عموم آزاد است. البته برای اینکه بازدیدکنندگان بیشتر بترسند، مسئولین قلعه صداهای ترسناک را در مسیر پیچ در پیچ قلعه کار گذاشتهاند. کسی چه میداند، شاید توانستید دراکولا را هم در این قلعه ببینید؛ البته اگر زنده بمانید و برای ما تعریف کنید!