ماسوله، شعر غزلی است که خداوند برای گیلان سراییده و معماران خانههایش را به نوشتار درآوردند. ترکیب هوای خوش با جنگلهای پر رمز و راز، گلهای شمعدانی با پنجرههای چوبی، کوهی تنومند با معماری استادانه خانههای خشتی و عروسکهای رنگی با دستان زحمتکش بافندگانشان، مقصدی رویایی را برای گردشگران ساخته است. خرید در مرکز خرید ماسوله حال و هوای خاصی دارد. گویی که همه حسهای خوب دنیا در بازار ماسوله جمع شدهاند. در ادامه شما را با بازار ماسوله، تنها مرکز خرید ماسوله و چندی از سوغاتیهای ماسوله آشنا میکنیم.
بازار ماسوله
بازار تاریخی ماسوله سنتیترین بازار استان گیلان است که مثل یک آهنربا عمل میکند. چون احساس می کنم تمامی ماسوله در بازارش خلاصه شده و مسافر به صورت ناخودآگاه به خرید از این بازار جذب میشود. از طبیعتش سوغاتی هست، از صنایع دستیاش هم هست و حتی معماری معروف خانههای ماسوله در این بازار بیشتر خودنمایی میکند. پس شما با یک بازار معمولی روبرو نیستید. اینجا نهایت ماسوله است.
مغازهها پر از پارچ و ظروف مسی, سفالهای فیروزهای وآبی رنگ و کاسههای دیزی خوری هستند. خوراکیهای محلی ترش و شیرین مانند گلپر، لواشک و اگردک که میتوانید امتحان کنید و اگر دوست داشتید خریداری کنید و مطمئنم خوشتان میآید. جورابهای گرم و پشمی که مخصوصا در سفر پاییزی به ماسوله به دردتان میخورد. گلیم، چموش، گیوه، انواع چاقو و ابزارهای فلزی همگی در این بازار هستند. محبوبترین سوغاتی ماسوله، عروسکهای بافتنی است. عروسکهایی که زنان ماسولهای با سرعت و سلیقه میبافند و به قیمت مناسب میفروشند. عروسکها را میتوانید برای زیبایی بر دیوار خانه آویزان کنید یا به کودکی که میشناسید هدیه دهید.
بازار ماسوله چهار طبقه دارد، درست مانند یک پاساژ شهری. مغازههای تحتانی همگی یک طبقه و مغازههای دو طبقه بالایی همه دو طبقه هستند. در این بازار حتی اگر چیزی هم نخریدید اشکالی ندارد، دیدنش به اندازهی کافی لذتبخش است.
بازار تاریخی ماسوله سنتیترین بازار استان گیلان است
برای کمک به اقتصاد محلی پیشنهاد میکنیم حتما صنایع دستی ماسوله را خریداری کنید. متاسفانه ماسوله اخیرا دچار مهاجرتهای زیاد به شهرهای بزرگ اطراف شده است و قیمت مواد اولیه نیز افزایش یافته و در نتیجه، هنر صنایع دستی در این روستا در حال انقراض است. اگر به ماسوله میروید حتما صنایع دستی ماسوله را خریداری کنید و نگذارید این جواهر، هنردستیاش را از دست بدهد.
چموش دوزی:
چموش، پاپوش یا کفش قدیمی مانند گیوه است. منتها چموش از چرم ساخته میشود، پاشنه ندارد و انحصار گیله مردان و گیله زنان است. مرکز چموش دوزی ماسوله است و اگر هر شهر دیگری چموش دیدید، اگر هنر دست ماسولهایها باشد بدانید که محصول خوبی است.
بعضی از آنها بند بلند دارند که دور ساق پا پیچیده میشود و نوک کفش تیز و برگشته است. در قدیم همه روستاییان گیلانی چموش میپوشیدند. اکنون شاید پای بعضی از آنها ببینید ولی جایشان را به کفشهای ماشینی و لاستیکی دادهاند و این هنر دستی امروزه جنبه تزئینی دارد.
چموش از چرم گاومیش یا بز ساخته میشود و روی آن را با رنگهای گیاهی نقاشی میکنند. هنر بسیار زیبا و زحمتداری است که متاسفانه امروزه بهدلیل گران شدن مواد اولیه و جایگزینی کفشهای مدرن، این هنردستی اصیل گیلانی رو به زوال است. پس سعی کنید حتما در بازدید از بازار ماسوله این سوغاتی را خریداری و در حفظ هنر ایرانی سهیم باشید. در بازار ماسوله، راسته چموش دوزها وجود دارد و شما میتوانید تمامی مراحل ساخت این هنر را به چشم ببینید.
گره چینی:
گره چینی از هنرهای اسلامی است و در معماری ایرانی و ایرانی-اسلامی کاربرد فراوانی دارد. شما هنر گرهچینی را معمولا در مساجد اسلامی در ایران میبینید. اما از گره چینی در پنجره خانههای قدیمی، گورهای چوبی افراد مهم و هنر خاتمکاری استفاده میشود. گرچه بهترین گرهچینیها در معماری اصفهان هست ولی شما در پنجره خانههای ماسوله هم گرهچینی را مشاهده میکنید. سوغاتیای که تحت عنوان گره چینی در ماسوله است، قابها و پنجرههایی مانند پنجرههای خودشان هست که میتوانید برای خانه خودتان نیز استفاده کنید.
هر اثر گره چینی دارای نقوش و گرههایی است. هر نقش گره دارای قالب و آلت گره است. یعنی از تعداد زیادی گره که گویی به هم تنیده شدهاند، گرهای واحد بوجود میآید. هنردستی گرهچینی بسیار استادانه است.
گره چینی
گیوه
مسلما گیوه بافی را در چهارمحال و بختیاری، کردستان و خوزستان هم دیدهاید. اما گیوهی ماسوله متفاوت است. تفاوتش در رنگارنگ بودن و با نقش و نگارهای مختلف بافته شدن است. شما در بازار ماسوله مراحل ساخت گیوه را مشاهده خواهید کرد و مبهوت ظرافت ساخت این هنر میشوید.
گلیم بافی
هنر گلیم بافی را هم در خیلی از شهرهای ایران دیدهاید. هنر زیبایی که سالیان سال است در ایران توسط هنرمندان زنده نگه داشته شده است. در ماسوله، هم در خود بازار و هم در نزدیکی روستا، کارگاههای گلیم بافی زنان روستا را خواهید دید. میتوانید به آنها سر بزنید، هنر دستشان را ببینید و از آنها خرید کنید.
هنر گلیم بافی
گلپر
گلپر یک گیاه بومی ایرانی است و در ناحیههای نمناک کوهستانی ایران رشد میکند. گلپر یک گیاه معطر است که خواص گیاهی و خوراکی زیادی دارد.
گلپر به عنوان ادویه در آشپزی ایرانی کاربرد دارد و از کاربردهای پزشکی آن میتوانم به: درمان کبودی، درمان سیاهی دور چشم، لاغری، ضدالتهاب، ضد درد و درمان بیماریهای قارچی اشاره کنم.
اگردک
بخش شیرین سوغاتیها. اگردک یک شیرینی خوشمزه است. در قزوین و همدان هم پخت میشود اما بنظرم اگردکهای ماسوله خوشمزهتر هستند. رنگ و طعم خوبی دارد و به شکلهای مختلف پخت میشود. اگردکهای ماسوله را به اندازه کلوچههای فومن پیشنهاد میکنم.
عروسکهای بافتنی:
عروسکهای کاموایی و بافتنی ماسوله یک سوغاتی فانتزی و معروفترین سوغات ماسوله و یکی از بهترین سوغاتیهای استان گیلان است.
این عروسکها توسط زنان ماسولهای در جلوی منزلهایشان بافته میشوند. جلوی خیلی از خانههای ماسولهای این عروسکها را آویزان شده میبینید که جلوه بسیار معصومانهای به روستا دادهاند. در بازار نیز این عروسکها به فروش میرسند.
بافت و فروش این عروسکها بخشی از کمبودهای مالی خانوار را تامین میکند البته اگر قیمت مواد اولیه و مزد بافت آن را در نظر بگیرید مبلغ چندانی را تامین نمیکند.
عروسک بافی