سری بزنیم به شهر تاریخی یزد. شهری که در گوشه و کنار خود، جاذبههای زیادی دارد. در گشت و گذار خود میرسیم به
مدرسه ضیائیه یا
زندان اسکندر. یکی از جاذبههایی که راز و رمزهای زیادی را در خود جای داده. ممکن است ناخودآگاه از خود بپرسید چرا باید مدرسه تبدیل به زندان شود؟ این بنا چه کاربری داشته است؟ با
اسمارتیز باشید تا به سوالهای شما پاسخ دهیم.
شاید اینها را هم بپسندید!
بهترین زمان بازدید از زندان اسکندر یزد
بهترین زمان بازدید از شهر یزد فصلهای بهار، پاییز و زمستان است. به دلیل کویری بودن استان یزد شما در این زمان میتوانید سری هم به کویرهای استان بزنید.
راه دسترسی به زندان اسکندر یزد
آدرس: استان یزد، شهر یزد، محله تاریخی فهادان، کوچه رختشویخانه، کوچه حمام نو، مجاور بقعه دوازده امام
عکسی زیبا از حیاط زندان اسکندر و آسمان یزد
مسیر دسترسی: ابتدا باید به برج ساعت بروید و به سمت
مسجد جامع یزد بروید. از آنجا باقی مسیر را باید پیاده روی کنید. اکنون شما در محله تاریخی فهادان هستید و باید تابلوهای زندان اسکندر را دنبال کنید. در بسیاری از کوچههای محله این تابلو را خواهید دید. همچنین میتوانید از محلیهایی که از کوچه رد میشوند سوال بپرسید.
هزینه بلیط و ساعات دسترسی
هزینه بلیط برای گردشگران ایرانی: 4 هزار تومان
هزینه بلیط برای گردشگران خارجی: 30 هزار تومان
ساعات دسترسی: هرروزه از 8 صبح تا 5 عصر
مدت زمان پیشنهادی برای بازدید از جاذبه: بین 30 دقیقه تا 1 ساعت
دانستنیهایی قبل از دیدن زندان اسکندر یزد
وقتی در محله تاریخی فهادان قدم میزنید و چشمتان به تابلوی این بنا میافتد با خود فکر میکنید که خب بالاخره زندان اسکندر است یا مدرسه ضیائیه؟؟ چون هر دو نام روی تابلو حک شده است. مورخان میگویند این بنا درواقع یک مدرسه با 800 سال قدمت است که در سال 631 قمری (دوره ایلخانی) توسط ضیا الدین حسین رضی ساخته شد. این ساختمان تا 700 سال محل تدریس و آموزش بوده است. بنایی برای دورهمی بزرگان و علما. وقتی پا به زندان اسکندر میگذارید متوجه میشوید که هیچ شباهتی به زندان ندارد. روایات زیادی در مورد زندان اسکندر از محلیها نقل میشود. گفته میشود تعدادی از زندانیان اسکندر مقدونی به یزد تبعید شدند و به دلیل دورافتادگی یزد در آن زمان به این نام شهرت یافت. در دیوان حافظ به این بیت برمیخوریم: دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت / رخت بر بندم و زی ملک سلیمان بروم
روایات دیگری هست که اسکندر مقدونی وقتی به ایران حمله کرد این زندان را بنا نهاد که در طول زمان به مدرسه تغییر کاربری داد. روایاتی هست که اسکندر قلعهای برای بازماندگان و زندانیان میسازد و شهر یزد به کنایه به زندان اسکندر معروف میشود.
در هیچ منبع تاریخی حضور اسکندر مقدونی در شهر یزد ثبت نشده است. البته این شهر از لحاظ موقعیت استراتژیکی، مکان خوبی برای فتح ایالات پارسی بوده است. معین الدین نظری یکی از مورخان قرن نهم هجری گفته که یزد توسط ضحاک ساخته شده و زندان اسکندر متعلق به ضحاک است.
در جنگهای مختلف و بر اثر فرسایش، زندان اسکندر تبدیل به مخروبه شد. در آن زمان گودالی در وسط حیاط آن به وجود آمد که تصور سیاه چال را در ذهن مردم ایجاد کرد. وقتی اقدام به مرمت بنا کردند مشخص شد که این گودال در زمان احداث شبکه آبرسانی در زیرزمین به وجود آمد. پس این گودال نشانی از زندان نبود بلکه نشانی از حیاتی بودن آب و تلاش یزدیها برای رسیدن به آن بود.
ایرج افشار در کتاب یادگاریهای یزد کاربری بنا را مدرسه، مسجد و آرامگاه دانسته و هیچ حرفی از زندان نزده است.
زندان اسکندر در تاریخ 23 اسفند 1346 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و در 24 بهمن 1384 در محدوده ثبت جهانی یونسکو شهر یزد بود.
راهنمای بازدید از زندان اسکندر یزد
معماری بنای زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه به سبک معماری آذری است. سبکی که بعد از اسلام در زمان ایلخانان از آذربایجان به ایران رسید. این سبک معماری سبک ایرانی – مغول نیز شناخته میشود.
گنبدخانه زندان اسکندر از کوچهی کناری آن
در مرحله اول ساخت این بنا، گنبد قدیمی را ساختند. این گنبد که زمان ساخت آن همزمان با حمله مغولها بود برای آرامگاه ساخته شده است. در آن زمان هنوز کاربری مدرسه به این بنا داده نشده بود. حدود 200 سال بعد ساخت مدرسه شروع شد و در کنار گنبد درگاری رو به مدرسه باز شد.
سقف مرتفع گنبد زندان اسکندر
وقتی از داخل کوچه به بنا نگاه میکنید فقط یک گنبد ساده و دیوارهای خشتی را میبینید که هیچ تزئیناتی مانند کاشیکاری ندارند.
گنبد و گنبدخانه زندان اسکندر معروفترین قسمت بنا است. این گنبد 18 متری از خشت خام ساخته شده و در زمان مرمت از آجر نیز استفاده کردند. گنبدخانه آسیبهای زیادی دیده و امروزه چند کتیبه از آن باقیمانده است. این کتیبهها را در دورتادور گنبدخانه در محفظههای شیشهای خواهید دید.
به حیاط زندان میرسیم. در وسط حیاط، گودالی که از آن صحبت کردیم را خواهید دید. رواقهای مسقف و ستوندار که در اطراف حیاط دیده میشوند باعث میشد تا انسان از تابش آفتاب در امان باشد. رواقهای قسمت غربی حیاط بزرگتر هستند و محرابی از گچ در آن بخش وجود دارد.
گنبد مرتفع زندان اسکندر
در گوشهای از حیاط اتاق بادگیر را خواهید دید. وقتی زیر بادگیر بروید باد بسیار خنکی به شما خواهد وزید.
در گوشه دیگری از حیاط حیاط، پله خواهید دید. این پلهها به چاه و پایاب میرسند. پایابی که 38 پله دارد و به عمق 2.8 متری از سطح زمین میرسد.
در این عکس راهپلهی به سمت پایاب مشخص است
مجموعه گردشگری زندان اسکندر از سرویس بهداشتی برخوردار است. در گوشهای از حیاط تابلوی فروشگاه کوچکی را خواهید دید. فروشگاهی برای صنایع دستی یزد که کارگاه نیز هست. کافهای کوچک هم در این بنا وجود دارد که میتوانید نفسی در آن تازه کنید.
قصد
سفر به یزد را دارید؟ شاید مطالب «
رستوران های یزد» و «
جاهای دیدنی یزد» برای شما مفید باشد.