جاهای دیدنی ایران محدود به دوره‌‌ای خاص یا شکل خاصی از آثار نمی‌شود و در گوشه و کنار شهرها و روستاهای ایران، اماکن تاریخی و دیدنی متفاوتی وجود دارد که می‌تواند هر گردشگری را شگفت‌زده کند. در میان این آثار دیدنی می‌توان به
قبرستان سفید چاه بهشهر اشاره کرد. شاید در نگاه اول، قبرستان برایتان هیچ جذابیتی نداشته باشد، اما اگر بدانید که می‌توانید در اولین قبرستان مسلمانان ایران قدم بگذارید، شاید برایتان جذاب باشد که از این قبرستان اسرار آمیز بازدید کنید. با
اسمارتیز همراه باشید تا درباره قبرستان سفید چاه بهشهر بیشتر بدانید.
شاید این‌ها را هم بپسندید!
تاریخچه و پیشینه قبرستان سفید چاه بهشهر
قبرستان سفید چاه بهشهر، اولین قبرستان مسلمانان، واقع در روستای سفید چاه از توابع شهرستان بهشهر مازندران است. قدمت این قبرستان به دوران تیموریان برمی‌گردد و سنگ قبرهایی با طول عمر بیش از هزار سال، گواه از قدمت دیرینه‌ی این قبرستان می‌دهد. به علت آهکی بودن جنس سنگ‌ها و فرسایش آن‌ها با گذشت زمان، نقش و نوشته‌های حک شده روی بعضی از آن‌ها خوانا نمی‌باشد و طبق کاوش‌هایی که میراث فرهنگی حدود بیست سال پیش در قبرستان سفید چاه بهشهر انجام داد، سنگ قبری که نسبتا سالم مانده و نقش و نگار آن تا حدود زیادی قابل تشخیص است، متعلق به چهارصد سال پیش می‌باشد. واژه‌ی سفید در نام این روستا نشأت گرفته از خاک سفید رنگی‌ست که بعضی از قسمت‌های آن را پوشانده است و واژه‌ی چاه هم به قرار گرفتن این روستا در دره‌ای گود اشاره می‌کند.
در گذشته مردم دریافته بودند که برخی از اجساد در این قبرستان تا مدت زیادی سالم می‌مانند و این باور در آن‌ها به وجود آمده بود که این افراد معصوم بودند و هنگام مرگ آمرزیده شده و جسد آن‌ها تجزیه نمی‌شود، اما در کاوش‌های میراث فرهنگی به وجود آهک در این خاک پی بردند و متوجه شدند که علت تجزیه نشدن اجساد، وجود آهک در خاک است که سرعت این کار را کند می‌کند. روستای سفید چاه در گذشته مرکز تجمع روستاهای اطراف بوده و مردم از آبادی‌های دور و نزدیک برای به خاک سپاری عزیزانشان به قبرستان این روستا می‌آمدند و شاید علت این امر باور به سالم ماندن اجساد در این منطقه بوده است. امروزه جمعیت محدودی در این روستا زندگی می‌کنند و به علت وجود قبرستان تاریخی، روستای سفید چاه مقصد گردشگرانی زیادی‌ست که برای دیدن این اثر تاریخی به آنجا می‌روند. قبرستان سفید چاه بهشهر در سال 1381 به عنوان اثر ملی به ثبت رسید.
طبیعت برفی جاده نیالا
بهترین زمان رفتن به قبرستان سفید چاه بهشهر
قبرستان سفید چاه بهشهر در تمامی ساعات شبانه روز امکان بازدید دارد و محدودیت زمانی برای رفتن به این مکان وجود ندارد (هرچند که بازدید از قبرستان بعد از غروب خورشید مکروه اعلام شده است). هنگام سفر به روستای سفید چاه، شما می‌توانید علاوه بر بازدید از این قبرستان، از مناظر بکر و طبیعت زیبایش و مناطق اطراف آن مثل خلیج گرگان، جزیره‌ی
آشوراده و میانکاله دیدن کنید. اینکه چه زمانی را برای رفتن به این روستا انتخاب می‌کنید، بستگی به این دارد که شما بخواهید در چه فصلی از سال در شمال زیبا به گشت و گذار بپردازید؛ سرسبزی و طراوت بهار و تابستانش را انتخاب کنید یا زیبایی چشم‌نواز برگ‌های پاییزی و سکوت و خلوت زمستان آ‌ن‌را! در روستای سفید چاه، 5 قبرستان مختلف وجود دارد که بزرگترین و قدیمی‌ترین آن‌ها در همان ورودی روستاست.
نمای شهر گلوگاه و خلیج گرگان از بالای جاده نیالا
راه‌های دسترسی به قبرستان سفید چاه بهشهر
برای رفتن به قبرستان سفید چاه بهشهر، باید به روستای سفید چاه بروید. شما می‌توانید در بهشهر سوار مینی‌بوس‌هایی شوید که مقصدشان روستای سفید چاه می‌باشد و در ورودی روستا، این قبرستان بزرگ و تاریخی را مشاهده کنید. اگر هم میخواهید با ماشین شخصی به قبرستان سفید چاه بهشهر بروید، باید به شهرستان گلوگاه بروید، در آنجا تا انتهای کمربندی غربی گلوگاه رفته و بعد وارد مسیر روستای نیالا شوید. پس از رد کردن روستای نیالا، به دوراهی کیاسر و سفید چاه می‌رسید و با رفتن به سمت سفید چاه، می‌توانید در ابتدای روستا قبرستان را مشاهده کنید. لازم به ذکر است که در مسیر رفتن به روستای سفید چاه و در نزدیکی روستای نیالا، پمپ بنزینی وجود دارد که خیال شما را بابت پر کردن باک ماشینتان راحت می‌کند.
هزینه و ساعات دسترسی
با اینکه قبرستان سفید چاه بهشهر جزو آثار تاریخی محسوب می‌شود، اما چون مکانی‌‌ست که هم‌اکنون هم مورد استفاده‌ی روستاییان و مردم محلی آن منطقه می‌باشد، بازدید از آن مثل بسیاری از آثار باستانی دیگر هزینه‌ای ندارد و شما می‌توانید به صورت رایگان از آن دیدن کنید. همچنین قبرستان سفید چاه بهشهر در تمامی ایام هفته و ساعات شبانه‌روز امکان بازدید دارد. اگر شما به سکوت مرگبار قبرستان هنگام شب و فضایی که شاید پس از تاریکی هوا کمی رعب‌آور باشد علاقه‌ای ندارید، می‌توانید موقع روشنایی هوا از این مکان اعجاب‌آور دیدن کنید. از آنجا که این مکان مسقف نبوده و در فضای باز قرار دارد، بهتر است به اوج ساعات گرما در تابستان و یا باران پاییزی و برف زمستانی در فصل‌های پربارش هم دقت کنید تا زمان مناسبی را برای رفتن به آنجا انتخاب کنید.
امامزاده تاریخی سفید چاه بهشهر
دانستنی‌هایی در مورد قبرستان سفید چاه بهشهر
- قبرستان سفید چاه بهشهر، اولین قبرستان مسلمانان است که قدمت آن به دوره‌ی تیموریان برمی‌گردد.
- وجود آهک در خاک روستا باعث سفیدی رنگ آن شده و اجساد به مدت طولانی در این خاک سالم می‌مانند.
- امامزاده‌ای در این قبرستان وجود دارد که قدمت آن به 800 سال پیش
برمی‌گردد. به روی ضریح چوبی این امامزاده، بعداً ضریحی فلزی قرار گرفت.
- سنگ قبرهای قدیمی به صورت عمودی نصب شده و نقش و نگاری که روی آن‌ها حک شده، هرکدام معنی خاصی دارد.
- نقش‌های روی سنگ قبر، به گونه‌ای معرف شخص متوفی (جنسیت، شغل و پیشه و اخلاقیات) می‌باشد.
نمونه‌ای از سنگ قبرهای قبرستان سفید چاه بهشهر
راهنمای رفتن به قبرستان سفید چاه بهشهر
زمانی که شما پای در قبرستان سفید چاه بهشهر می‌گذارید، سنگ قبرهایی که به صورت عمودی و با نظمی قابل توجه در نزدیکی هم قرار گرفته‌اند، نظر شما را به خود جلب می‌کند. این سنگ قبرها در دو طرح محرابی یا صندوقی ساخته شده‌اند. در گذشته افرادی که به حکاکان معروف بودند (و این پیشه را نسل به نسل به فرزندان خود می‌آموختند)، این سنگ‌ها را با نقش و نگارهای مختلف حکاکی کرده‌اند، اما پس از گذشت زمان دیگر کمتر کسی سراغ حکاکان را برای سنگ قبرهای جدید می‌گیرد و برای درگذشتگان جدید اغلب از سنگ قبرهای جدید استفاده می‌شود. نقش و نگارها و نوشته‌هایی که روی هر یک از سنگ‌ها حک شده نمایان‌گر ویژگی‌هایی از فردی‌ست که در آن قطعه به خاک سپرده شده‌است. نقش و نگار برخی از این سنگ‌ها به علت فرسودگی خوانایی خود را از دست داده ولی برخی از آن‌ها هنوز هم قابل درک می‌باشد. برای مثال بر روی سنگ قبر شخصی که منجم بوده ماه و ستاره، برای شخصی که آشپز بوده قاشق و چنگال و نمکدان و برای شخصی که نجار بوده، ارّه و مته حکاکی شده است.
علاوه بر این نقوش که نشان‌گر شغل متوفی هستند، نقش‌های دیگری نیز روی سنگ‌ها به چشم می‌خورد. نقش‌های نمادین مثل خورشید که نشانه‌ی حق پرستی‌ست و آینه که نماد خودشناسی و معرفت می‌باشد. بر روی سنگ قبر زن‌ها شانه‌ای دو طرفه و بر سنگ قبر مردان شانه‌ای یک طرفه حک شده و بدین گونه جنسیت افراد مشخص می‌شد. نقش‌های حیوانی روی برخی سنگ قبر ها هم پیغام خاصی به همراه دارند، برای مثال روباه نماد دنیای فریب‌کار، خرگوش نماد شخص با درایتی که فریب دنیا را نمی‌خورد و کبوتر نماد پیام‌آوری و پیک عشق است. نقوش هندسی حک شده روی برخی سنگ قبرها هم در عرفان و ادبیات مشرق زمین سمبل خاصی هستند، مثلاً دایره سمبل یکپارچگی و همگونی و همچنین نمادی از خلق هستی و ابدیت نیز می‌باشد. در حاشیه‌ی برخی از سنگ‌های محرابی شکل، صلوات کبیر، آیات و دعاهایی نیز حک شده‌اند. در قبرستان سفید چاه بهشهر معدود سنگ‌هایی به شکل صندوقی هم وجود دارند که قدیمی‌ترین آن‌ها متعلق به 896 حجری قمری می‌باشد.
در این قبرستان می‌توانید از امامزاده‌ای بازدید کنید که قدمت آن بیش از 800 سال می‌باشد. ضریح چوبی این امامزاده در گذر زمان دچار فرسودگی شده و برای جلوگیری از استهلاک بیشتر آن، با پوششی فلزی نگهداری می‌شود. اگر قصد عزیمت به این روستا را دارید، باید بدانید که تنها یک سوپر مارکت در آن وجود دارد که آن هم اجناس محدودی را به فروش می‌رساند، بهتر است مایحتاج خود را از بهشهر یا گلوگاه تهیه نمایید. از نظر اقامت در این روستا هم باید بگوییم که می‌توانید خانه‌هایی را از روستاییان اجاره نمایید، اما از آنجا که این خانه‌ها اکثراً مشرف به قبرستان هستند شاید برایتان جذابیت زیادی نداشته باشند. تا سال آینده در روستای نیالا (در فاصله‌ی 11 کیلومتری سفید چاه)، اقامتگاه بوم‌گردی تاسیس می‌شود و گردشگران می‌توانند با خیال آسوده به بازدید از قبرستان سفید چاه بهشهر و سایر مناطق دیدنی اطراف آن بپردازند و نگرانی بابت محل اسکان نداشته باشند. این نکته را مد نظر داشته باشید که با توجه به کوهستانی بودن این روستا، حتما در هر فصل از سال که قصد عزیمت به آن را دارید، از بردن لباس گرم همراه خود غافل نشوید.
قصد سفر به استان مازندران را دارید؟ شاید خواندن مطلب «
دریاچه فراخین» برای شما مفید باشد.