مسجد اردکان: میراثی مذهبی و تاریخی

اگر از آن دست آدم‌هایی باشید که در سفر، دنبال دیدن جاهای تاریخی هستید و از معماری اسلامی ایرانی لذت می‌برید و راجع به رسم و رسوم قدیمی کنجکاوید، دیدن مسجد جامع اردکان یزد را در نظر بگیرید. این مسجد با وجود اینکه از لحاظ تزئینات پر زرق و برق کاشیکاری معماری تیموری و صفوی به پای مسجد جامع یزد یا اصفهان نمی‌رسد اما به خاطر تزئینات ساده‌اش و اتفاقات جالبی که در آن افتاده، سزاوار دیدن است. بیایید با هم ببینیم که در سفر به اردکان، چطور باید از دیدن مسجد جامع اردکان لذت ببریم؛ با اسمارتیز همراه باشید.

آب و هوای خشک و کویری یزد، بازدید از این استان را در فصل‌های تابستان و اوایل زمستان سخت می‌کند. البته به نظر من، تابستان سخت‌تر است چون دمای هوا در ماه‌های تیر و مرداد به گرم‌ترین درجه می‌رسد؛ حتی تا 45 درجه! تابستان‌های بلند اردکان معمولا از اوایل خرداد تا مهر ماه طول می‌کشد. برای همین اگر این زمان را برای سفر به اردکان انتخاب کردید، لباس خنک و نوشیدن آب فراوان را مدنظر داشته باشید.

در زمستان هم دمای هوا به زیر صفر هم می‌رسد و به علت خشک بودن هوا، سرمای آن چند برابر احساس می‌شود. با در نظر گرفتن این موارد بهترین زمان برای سفر کردن به اردکان، اوایل اسفند تا اوایل اردیبهشت است. هرچند در این زمان به خاطر تعطیلات نوروزی و خوب بودن آب و هوا، مسافران بیشتری در شهر هستند. برای همین یک زمان دیگر را هم برای دیدن مسجد جامع اردکان به شما پیشنهاد می‌کنیم: پاییز! زمانی که نه هوا آنقدر سرد شده که نتوانید قدم از قدم بردارید و نه آنقدر گرم که گرمازده شوید.

آدرس: اردکان، بلوار امام خمینی

مسجد جامع اردکان در بافت قدیمی شهر و تقریبا در مرکز شهر قرار دارد. برای بازدید از این مسجد تاریخی، باید به بلوار امام خمینی بروید. روبروی خیابان آیت‌الله فکور، مسجد جامع اردکان را خواهید دید. می‌توانید تا زمانی که در منطقه هستید، از جاذبه‌های گردشگری اطراف مثل موزه‌ی مردم‌شناسی اردکان، بافت تاریخی اردکان، ساباط آشخانه و دربند مجد‌العلما هم دیدن کنید. برای بازدید می‌توانید از تاکسی‌های خطی، آژانس‌های مسافربری و اتومبیل شخصی استفاده کنید.

برای بازدید از مسجد جامع اردکان لازم نیست هزینه‌ای پرداخت کنید. در‌های مسجد به روی بازدید‌کنندگان و نماز‌گزاران از نماز صبح تا نماز مغرب باز است. مدت زمان بازدید شما از مسجد حدود یک تا دو ساعت طول می‌کشد.

به نظر ما بهترین زمانی که می‌توانید بازدیدتان را از مسجد جامع اردکان شروع کنید، هنگام نماز ظهر است. صدای اذان در کوچه‌های قدیمی و باریک اطراف مسجد که می‌پیچد، اهالی بازار و مردم خون‌گرم محلی، مشغله‌های روز را برای چند دقیقه کنار می‌گذارند و می‌روند که کمی با خدای خود خلوت کنند.

ساختمان خشتی مسجد جامع اردکان، مثل مردم شهرش، بی‌آلایش و ساده است. اولین چیزی که در بازدید از مسجد توجه‌تان را جلب می‌کند، در چوبی آن است. این در از دوره‌ی تیموری تا الان روی پاشنه‌اش چرخید و یکی از زیباترین تزئینات مسجد را دارد. روی در به خط کوفی، عبارات قرآنی حک شده و کلون‌های کوچکش شبیه به دو سر اژدهای دهان باز هستند. اهمیت در مسجد وقتی برای‌تان بیشترمی‌شود که بدانید این در با صد‌ها قطعه چوب 5 ضلعی ساخته شده، آن هم در کمال ظرافت. آنقدر ظریف که در لحظه‌ی اول باورتان نمی‌شود این در یکپارچه نیست. دماغه‌ی در هم از 8 قطعه فلز تشکیل شده که در حال حاضر جای چهار‌تا از آن‌ها خالی است. روی این فلز‌ها کلمات مقدس «الله» و «محمد» به خط کوفی حک شده است.

همان‌طور که گفتیم، مسجد جامع اردکان، از مساجد تک ایوانی است که یک صحن بزرگ با‌صفا دارد. ایوان، رواق، بخش تابستانه، زمستان‌خانه و گنبدخانه هم از دیگر بخش‌های مسجد هستند. برای تزئین محراب مسجد هم از هنر کاشی‌کاری استفاده شده.

یکی از با‌صفا‌ترین بخش‌های مسجد، حیاط و شبستان آن است. شبستان بنایی دو طبقه در شرق مسجد است که با 6 ستون چهار ضلعی بار سنگین مسجد را به دوش می‌کشد.

مردم شریف اردکان، اعتقادات جالبی در مورد این مسجد دارند. علاوه بر رسم دانه‌پاشی برای کبوتر‌ها و پخش کردن نخود می‌توانیم به سنگ مقدسی که در مسجد وجود دارد هم اشاره کنیم. در مسجد اردکان سنگی وجود دارد که به جای پای حضرت علی معروف است و برای مردم محلی خیلی با‌ارزش است. در تابستان نشین مسجد جامع اردکان، راهرویی پیچ در پیچ قرار دارد که به آن راهروی امام زمان می‌گویند و مسیری برای گذر امام جمعه است.

نمازگزاران، در چاه صاحب‌الزمان وضو می‌گیرند. به نظر می‌رسد که معنویت در تک تک خشت‌های این مسجد خانه کرده است. 

فضای داخلی مسجد، به شکلی ساده طراحی شده است. از ویژگی‌های دوست‌داشتنی مسجد جامع اردکان، همین ساده بودن است.

قصد سفر به اردکان را دارید؟ شاید خواندن مطلب «جاهای دیدنی اردکان» برای شما جذاب باشد.