روستای نایبند، مخلوطی از کویر و تاریخ

تقابل رمل‌های شنی و روستای تاریخی نایبند

راه دسترسی به روستای نایبند

کوچه‌های باریک و تاریخی روستای نایبند

هزینه بلیط و ساعات دسترسی

• روستای نایبند به‌ خاطر معماری پلکانی و قرارگیری در منطقه‌ی کویری به «ماسوله کویر» معروف است.

نخلستان زیبای روستای نایبند
• ترکیب انبوه نخلستان سبز با رمل‌های شنی و کویر نزدیکی روستا، جلوه‌ای زیبا ایجاد کرده که اگر اهل عکاسی باشید، می‌توانید عکس‌های جذابی بگیرید. به خاطر قنات‌ها و چشمه‌ها که تنها منابع آبی روستا هستند، نایبند بسیار سرسبز است. آب کشاورزی، حمام و مزارع دو روستای نایبند و روستای زردگاه از چشمه‌ای در روستای زردگاه تامین می‌شوند.
• آیا عکس‌های این روستا را که می‌بینید، کمی برای‌تان آشنا نیست؟ مجید مجیدی کارگردان ایرانی برای فیلم «محمد رسول الله» این روستا را برای لوکیشن فیلم‌برداری انتخاب کرد. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های مجید مجیدی است. اهمیت روستای نایبند آنقدر زیاد است که در فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده است.
  
• به کوچه‌های روستای نایبند، ساباط می‌گویند. ساباط در معماری ایرانی نوعی از کوچه‌هاست که سرپوشیده و باریک است. سقف این کوچه‌ها معمولا اتاق خانه‌های همسایه‌هاست. معمولا ساباط‌ها به خاطر سایه‌اندازی در طول روز بهترین جا برای نشستن اهالی و دورهمی‌هاست. 
• قلعه‌ی 300 ساله‌ی روستا با اینکه در حال حاضر فقط 3 تا از برج‌های نگهبانی‌اش باقی مانده، در 100 پیش برای نگهبانی استفاده می‌شده است. نگهبانانی در این قلعه بوده‌اند که وقتی راهزنان یا ماموران دولتی به روستای نایبند حمله می‌کردند، به مردم خبر می‌دادند. با اعلام خطر، مردم نیز کار خود را رها می‌کردند و به خانه خود می‌رفتند. نگهبانان دروازه قلعه را می‌بستند و از روستا محافظت می‌کردند. مثل هر روستای پلکانی دیگر که سقف یا پشت‌بام هر خانه، حیاط خانه‌ی بالایی است، در روستای نایبند هم با همین خصوصیت مواجه هستید. این خصوصیت معماری باعث نزدیکی همسایه‌ها به هم و همبستگی‌شان شده است.
  
• اگر می‌خواهید به برج‌های باقیمانده‌ی قلعه نایبند سر بزنید باید از پل چوبی باریک بالای دیواره قلعه عبور کنید که برج‌ها راه دارد. ابن حوقل، در نوشته‌های خود از نایبند به‌عنوان اطراق‌گاهی در حاشیه‌ی کویر نام برده است. او این روستا را بهشتی برای در راه‌ماندگان توصیف کرده. به‌دلیل باقی‌ماندن برج‌ها و باروها می‌توان گفت روستای نایبند مکانی امن در برابر راهزنان و مهاجمان بود. روستا دیوارهای بلندی دارد و همین مساله، مقابله با دشمنان را راحت می‌کرد. از آنجا که روستا روی تپه‌ای سنگی ساخته شده، مردم روستا اشراف کاملی به دشت‌های اطراف دارند.  
• به خاطر وجود چشمه‌های گرم و سرد زیرزمینی، دو جاذبه‌ی طبیعی چشمه دیگ رستم و چشمه زردگاه در نزدیکی روستا پرطرفدار شدند. اگر 10 کیلومتر از روستا دور شوید و مسیر روستای راور در شمال کرمان را در پیش بگیرید، به چشمه‌ای کوچک با آب گوگردی خواهید رسید. درجه حرارت در این چشمه بسیار بالا است. در کنار همین چشمه‌ی داغ، چشمه دیگری با آب خنک وجود دارد. املاح و حرارت چشمه گوگردی باعث رفع دردهای رماتیسمی می‌شود. سنگ‌های سیاهی در این ناحیه وجود دارد که حاصل فعالیت آتشفشان در سالیان قبل است. یکی از دلایل فعالیت‌های آتشفشانی، وجود این چشمه گوگردی با حرارت بالا است. اگر به آب چشمه دست بزنید، دستتان می‌سوزد.
  
  

کوهنوردان و کویرنوردان در حال پیاده‌روی به سمت کوهستان نایبند
• اگر از ارتفاع به این روستا نگاه کنید، می‌توانید نخلستان و کویر را کنار هم ببینید. موقعیت جغرافیایی نایبند بسیار جالب است. سه کوه آب شلمه، علی آباد و نایبند در اطراف روستای نایبند دیده می‌شوند. بلندی کوه‌های روستای نایبند 2500 متر است که باعث جدایی روستاهای علی آباد، کلات آب انار، آب رضا، زردگاه و نایبند از کویر شده است. شاید بخواهید از زاویه‌ای دیگر کویر لوت را ببینید. بنابراین اگر اهل کوهنوردی باشید به قله 3050 صعود کنید تا از آنجا نمایی متفاوت از کویر لوت را به چشم ببینید.

یوزپلنگ ایرانی در پناهگاه حیات وحش نایبند
• منطقه نایبند، پناهگاه حیات وحش هم دارد و یوزپلنگ ایرانی یکی از حیوانات رو به انقراض این پناهگاه است. در حال حاضر 15 قلاده یوزپلنگ در این پناهگاه زندگی می‌کنند. برخی دیگر از حیوانات ساکن این سرزمین عبارتند از: ببر، گربه ماسه‌ای، روباه کویری، روباه روپل و روباه بلاندفورد که نادرترین نژاد روباه است. همچنین می‌توان از قوچ، میش، بزهای وحشی، بزهای اهلی، جوجه تیغی ایرانی و خرگوش‌ها نیز نام برد. برخی از پرندگانی که در آن‌جا یافت می‌شوند عبارتند از: زاغ زمینی پلسکی، هوبره، کبک، سبزقبا، شاهین، کوکر تاج‌دار، جغد، سنقر خاکستری. این منطقه پوشش گیاهی غنی دارد. از گیاهان یافت شده در پناهگاه حیات وحش نایبند می‌توان به ارژن، بادام عاجی، انجیر وحشی، تاغ، گون و زیره اشاره کرد. 
• جالب است بدانید اکثر خانه‌های نایبند دوطبقه هستند و به‌دلیل کمبود فضای ساخت، در بعضی خانه‌ها از تنور، آغل، سرویس بهداشتی، حیاط و فضاهای ورودی به صورت اشتراکی استفاده می‌شود. خانه‌ها روی کوه قرار دارند و این امر باعث شده در هنگام زلزله، روستا کمترین آسیب ممکن را ببیند. مزارع از فضای مسکونی جدا هستند و باغات به‌صورت چندطبقه ساخته شدند. بافت روستا از نظم خاصی پیروی نمی‌کند و تمامی قسمت‌های آن بر اساس شیب طبیعی زمین ساخته شدند. 
• براساس سرشماری سال 1385 حدود 484 نفر در 145 خانوار در روستای نایبند زندگی می‌کردند. اما ده سال بعد که دوباره سرشماری انجام شد، این تعداد به 126 خانوار و 427 نفر کاهش پیدا کرد. متاسفانه طوفان شن و بارش باران‌های موسمی باعث مهاجرت مردم روستا به شهر شده است.