مقبره بایزید بسطامی

درباره مجموعه مقبره بایزید بسطامی

بایزید از بزرگ‌ترین عرفای قرن سوم هجری است که عمده طول عمر خود را در شهر بسطام سمنان گذراند. اگرچه بایزید اقدام به ثبت‌احوال خویش نکرد اما ریاضت‌های وی بسیار مشهور است. مجموعه آثار و سخنانی که امروزه از وی به یادگار مانده است، حاصل ثبت و نگارش مریدان و شاگردان او است. قدمت آرامگاه‌هایی که در مجاورت مقبره بایزید قرار گرفته‌اند، در مجموع به سال 261 هجری قمری بازمی‌گردند.
مجموعه آرامگاه دارای قسمت‌های مختلفی است که هرکدام داستان‌های مخصوص به‌خود را دارند. مقبره بایزید بسطامی که محوریت اصلی مجموعه تاریخی محسوب می‌شود، تنها یک آرامگاه ساده در حیاط اصلی است. مقبره یک سنگ قبر منقش به ادعیه حضرت علی (ع) را در بر دارد و به‌وسیله یک حصار آهنی و مسقف در محل رفت‌وآمدهای زائرین قرار گرفته است. درواقع زیارت مقبره اصلی زمان بسیاری نمی‌گیرد و عمده گردشگران و زائران از سایر قسمت‌های مجموعه که بسیار دیدنی و فراوان هستند؛ دیدن می‌کنند.
این بخش‌ها عبارتند از:
مسجد جامع
آرامگاه عارف بزرگ بایزید
برج کاشانه
مسجد و مناره‌های به‌یادگار مانده سلجوقی
امامزاده محمد
صومعه بایزید
گنبد غازان خان مشتمل بر موزه خط و کتابت
ایوان الجایتو
مدرسه شاهرخیه

فرصت طلایی جهت بازدید از مقبره

استان سمنان آب‌وهوای بسیار متنوعی دارد. برخی مناطق آن برای سفرهای تابستانی و برخی دیگر جهت مسافرت در زمستان بسیار ایده‌آل هستند. بنابراین پیش از سفر باید به اقلیم مقصد و زمان مسافرت توجه ویژه‌ای داشته باشید. از آنجایی که اقلیم منطقه به‌طور عمده گرم و خشک محسوب می‌شود؛ معمولاً فصل بهار بهترین زمان مسافرت به بسطام است.
توجه داشته باشید که با توجه به بافت بیابانی استان سمنان و مخصوصاً مناطقی مانند بسطام، معمولاً زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرمی دارد. درنتیجه اگر به گرما یا سرمای بیش از حد اهمیت می‌دهید؛ بهتر است در فصولی مانند بهار و پاییز به بسطام سفر کنید. نگران بارانی شدن آب‌وهوا در فصل بهار نباشید؛ مجموعه مقبره بایزید بسطامی به‌گونه‌ای است که مشکلی از این جهت نخواهید داشت!

راه‌های دسترسی به مقبره بایزید بسطامی چگونه است؟

آدرس: سمنان، بسطام، مقبره بایزید بسطامی
اگر به بازدید ابنیه تاریخی و اماکن قدیمی علاقه‌مند هستید؛ مجموعه مقبره بایزید بسطامی از بهترین مقاصد گردشگری محسوب می‌شود. به همین جهت در ابتدا باید خود را به شاهرود استان سمنان برسانید. از شهر شاهرود تا مجموعه مقبره‌های بسطامی تنها شش کیلومتر فاصله دارید. در مسیر شاهرود به بسطام، تابلوهای راهنمایی به‌اندازه‌ای هستند که مسیر را گم نمی‌کنید!

هزینه بلیط، محدودیت‌های ورودی و سایر امکانات

جهت ورود و بازدید از مجموعه نیازی به تهیه بلیط ندارید و ورودی‌های مقبره بایزید بسطامی کاملاً رایگان هستند. حتی جهت ورود به دیگر بخش‌های مجموعه نیز نیازی به پرداخت هزینه‌ای ندارید!
در محیط داخلی مجموعه امکانات خاصی وجود ندارد! اما از آن جایی که مقبره درون بافت شهری بسطام قرار دارد؛ تقریباً همه امکانات در دسترس هستند. بنابراین اگر تمایل دارید یک یا چند شب در اطراف مقبره بمانید؛ امکان رزرو اتاق در هتل و اقامتگاه‌های اطراف وجود دارد. همچنین انواع سالن‌های غذاخوری، رستوران‌ها و غیره به‌راحتی قابل‌دستیابی است. همچنین انواع وسایل نقلیه عمومی همچون تاکسی نیز در فضای شهر تردد دارند و شما را در کوتاه‌ترین زمان ممکن در شهر جابجا می‌کنند.

چگونه از مجموعه بایزید دیدن کنیم؟

قصد داریم که همراهتان یک مسافرت مجازی کوتاه به بسطام داشته باشیم و قسمت‌های مختلف مقبره بایزید بسطامی را در کنار یکدیگر تماشا کنیم.
امامزاده محمد
زمانی‌که از درب ورودی مجموعه وارد می‌شوید؛ حیاط بزرگی را می‌بینید که در گوشه آن مقبره بایزید بسطامی با همان ظاهر ساده خود آرامیده‌است. مقبره تقریباً روبه‌روی شما قرار می‌گیرد. در فاصله نزدیکی از مقبره، شاهد امامزاده محمدبن الصادق (ع) هستید که طبق روایت‌های مختلف احتمالاً محل دفن نوه یا فرزند امام صادق است اما بنا به گفته‌های بسیاری احتمال چنین روایتی بسیار کم است.
روایات معتبر حاکی از آن است که قبر محمدبن الصادق (ع) در گرگان قرار گرفته‌است. امامزاده دارای گنبد و بنای زیبایی است که این مجموعه تاریخی را شکوهمند کرده‌است.
ایوان الجایتو
در قسمت جنوب درب ورودی، مزار آخرین شاهزاده سلسله غزنوی نیز وجود دارد که از سال 612 به یادگار مانده‌است. در بخش‌های غربی آرامگاه، ایوان الجایتو قرار گرفته‌است که از نظر معماری مخصوصاً گچ‌بری بسیار جذاب و تماشایی است. قدمت گچ کاری‌ها به زمان الجایتو و تاریخ 713 باز می‌گردد.
مسجد بایزید و مقبره غازان خان
حالا نوبت به بازدید از مسجد بایزید می‌رسد که با گنبدها و شبستان‌هایش، بسیار بزرگ و باشکوه شده است. برخی مورخان ساخت مسجد بایزید را به دوران فتحعلی شاه ارتباط می‌دهند. در نزدیکی مسجد به سراغ مقبره غازان خان بروید که به قرن هفتم مربوط می‌شود. از آن جهت به مقبره غازان خان گفته می‌شود که برخی تاریخ‌نگاران، احداث چنین بنا و چند ابنیه دیگر را به چنین فردی نسبت می‌دهند. گفته‌ها حاکی از آن است که قصد اصلی ساختن مقبره، جابجایی پیکر بایزید بوده‌است که بنا به مخالفت فقها انجام نشده‌است.
مسجد جامع و مدرسه شاهرخیه
به‌هیچ عنوان بازدید از دو جاذبه تاریخی مذکور را از دست ندهید. اگرچه از بخش داخلی مقبره بایزید بسطامی امکان ورود به آن‌ها وجود ندارد! اما ابنیه کاملاً در جوار یکدیگر بناشده‌اند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن فرصت ورود و بازدید از آن‌ها را دارید. درواقع دو مقبره بخشی از مجموعه تاریخی بایزید محسوب می‌شوند!

نزدیک‌ترین جاذبه‌ها به مجموعه تاریخی

بازدید از مجموعه بیشتر از یک یا دو ساعت زمان شما را نمی‌گیرد، بنابراین برنامه سفر خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که فرصت بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی نزدیک به مقبره بایزید بسطامی را داشته باشید! جنگل ابر شگفت‌انگیز از همین جاذبه‌های طبیعی است که در شمال شرق شاهرود واقع شده‌است.
قدم زدن در جنگل مرتفع ابر بی‌شباهت به جنگل فیلبند مازندران نیست! در طول سفر به جنگل فرصت دارید که تجربه وقت‌گذرانی بر فراز ابرها را داشته باشید. تنها جاذبه شهر بسطام همین مجموعه مقبره بایزید بسطامی است و جهت گشت‌وگذارهای بیشتر باید به شهرهای اطراف مانند شاهرود بروید!

دانستنی‌های جالب درباره مقبره بایزید

مجموعه مقبره بایزید مشتمل بر آرامگاه‌های فراوانی است که یکی از آن‌ها به امامزاده محمد شهرت دارد. طبق روایات متنوع مقبره موجود، متعلق به فرزند یا نوه امام صادق (ع) است که به دستور امام همراه بایزید به بسطام فرستاده شده‌اند. فاصله میان آرامگاه وی و مقبره بایزید بسطامی بسیار کم است و طبیعتاً باید نامی از وی در صفحات تاریخ وجود داشته باشد. این در حالی است که در آثار به‌جامانده از سفرنامه‌های معتبری همچون مقدسی و ناصرخسرو هیچ نامی از چنین آرامگاهی در مجاورت بایزید وجود ندارد!
مقبره بایزید بسطامی یک مجموعه بی‌نظیر تاریخی و درعین‌حال عرفانی است که مدفن سلطان العارفین است. از آن جایی که مقاوم و شأن بایزید در میان عرفا بسیار بوده‌است، او را سلطان عارفان می‌نامند و تقدیر می‌کنند. او عمده زندگی خود را در مراقبه و ریاضت نفس بوده‌است!

مقبره بایزید بسطامی در یک نگاه!

مجموعه تاریخی و باشکوه آرامگاه‌های بسطام که درواقع محل دفن بزرگانی همچون عارف صاحب منزلت بایزید بسطامی است. دسترسی به بسطام بسیار آسان است و از نظر امکانات و خدمات رفاهی سطح قابل‌قبولی دارد. مجموعه دارای مساجد، مقبره‌ها و اماکن تاریخی بسیاری از جمله مسجد جامع بسطام، مسجد بایزید، مقبره غازان خان، مقبره بایزید، برج کاشانه وغیره است.