موزه عبرت ایران

موزه‌ها، محلی برای تماشای آثار به جا مانده از گذشتگان و عبرت گرفتن از تاریخ هستند؛ اما داستان موزه عبرت با سایر موزه‌ها تفاوت زیادی دارد. موزه عبرت، در واقع از معروف‌ترین و در عین حال وحشتناک‌ترین زندان‌های دوران پهلوی دوم است. زندانی مخوف که هنوز هم در جای جای آن می‌توان رد وحشت و سختی‌هایی که به زندانیان آن گذشته است را مشاهده کرد. در سال‌های اخیر این زندان بازسازی شده و آن را به همان شکلی که در دهه پنجاه از آن برای سرکوب مخالفان استفاده می‌شد درآورده‌اند. امروزه موزه عبرت محلی است برای آشنایی مردم با سرگذشت زندانیانی که در راه اهداف خود به سخت‌ترین شکل ممکن سرکوب و شکنجه شدند اما هرگز دست از آرمان‌های خود نکشیدند و به بازدید کنندگان می‌آموزد هیچ‌گاه ظلم پا بر جای نخواهد ماند. با اسمارتیز همراه باشید تا با این موزه و اسرار وحشتناکی که در آن نهفته است آشنا شویم.

بهترین زمان بازدید از موزه عبرت

موزه عبرت در تمام طول هفته حتی جمعه‌ها و تعطیلات نوروزی آماده پذیرایی از بازدیدکنندگان خواهد بود. علاوه بر ایام مناسبتی، این موزه حال و هوای خاص‌تری به خود می‌گیرد و برنامه‌های ویژه‌ای در آن به اجرا در خواهد آمد. معمولاً در طول دهه فجر برنامه‌ها و مراسم ویژه‌ای در این موزه انجام می‌شود و گاها تخفیف‌های خاصی نیز برای ورودی آن در نظر می‌گیرند. بنابراین تقریباً در تمام طول سال می‌توانید از این موزه عبرت آموز و آموزنده دیدن کنید. البته پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد بازدید از این موزه را دارید سعی کنید کودکان خردسال، افراد سالمند و افرادی که دچار بیماری‌های عصبی هستند را با خود همراه نکنید. ضمناً به دلیل طراحی خاص بنای موزه، در سرمای زمستان بسیار آزار دهنده‌تر خواهد بود.

راه‌های دسترسی به موزه عبرت

آدرس موزه عبرت: تهران، میدان امام خمینی (ره)، ابتدای خیابان فردوسی جنوبی، خیابان کوشک مصری، خیابان شهید یارجانی
دسترسی با خودرو شخصی
موزه عبرت در ضلع شمالی میدان امام خمینی قرار دارد. از آنجایی که میدان امام خمینی جزو میادین اصلی مرکز شهر تهران است دسترسی به آن از تمامی قسمت‌های تهران تقریباً به سهولت انجام پذیر خواهد بود. البته باید دقت کنید که موزه عبرت در محدوده طرح ترافیک قرار دارد. بعد از دسترسی به میدان امام خمینی در ضلع شمالی آن وارد خیابان فردوسی جنوبی می‌شوید. سپس به راحتی می‌توانید از طریق خیابان کوشک مصری به خیابان شهید یارجانی و موزه عبرت دسترسی داشته باشید.
دسترسی با مترو
قرارگیری در محدوده طرح ترافیک ممکن است مشکلاتی را برای دسترسی با خودرو شخصی ایجاد کند. به همین دلیل پیشنهاد ما استفاده از مترو تهران است. ایستگاه مترو امام خمینی کمتر از 5 دقیقه با موزه عبرت فاصله دارد. این ایستگاه در تقاطع خط 1 و 2 مترو تهران قرار دارد که دسترسی به آن را آسان‌تر می‌کند.
دسترسی با اتوبوس
میدان امام خمینی از میادین اصلی شهر تهران است به همین دلیل از خطوط مختلف می‌توانید به ایستگاه اتوبوس میدان امام خمینی دسترسی داشته باشید.
دسترسی با تاکسی
هم‌چون خطوط اتوبوس شهری تعداد زیادی خط تاکسیرانی نیز به میدان امام خمینی ختم می‌شود. از بین این خطوط، خط تاکسی پایانه میدان آزادی پر رفت و آمد ترین آن‌ها است.

هزینه بلیط و ساعات دسترسی به موزه عبرت

هزینه بلیط موزه عبرت در حال حاضر برای اتباع ایرانی تنها 5 هزار تومان است. همانطور که قبلاً اشاره کردیم موزه عبرت در تمام هفته آماده پذیرایی از بازدید کنندگان است و شما حتی در روزهای تعطیل نیز می‌توانید به آن سر بزنید.
ساعات دسترسی به موزه عبرت در شش ماه اول سال از ساعت 9 الی 13 و 14 الی 17 خواهد بود. در شش ماه دوم سال این زمان به 9 الی 12 و 13 الی 16 تغییر خواهد کرد. دقت کنید که بازدید از همه بخش‌های موزه عبرت حدود 2 ساعت زمان نیاز خواهد داشت. بنابراین سعی کنید در ساعات اولیه به موزه مراجعه کنید تا قبل از بسته شدن آن بتوانید با حوصله و بدون دغدغه به همه بخش‌های آن سر بزنید.

دانستنی‌های موزه عبرت

موزه عبرت در واقع یک بنای تاریخی است که در حال حاضر بیش از 85 سال از ساخت آن می‌گذرد. موزه عبرت سال‌ها قبل از آن که به زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری تبدیل شود، در سال 1311 به دستور رضا شاه و توسط مهندسان آلمانی ساخته شد. معماری ویژه این زندان باعث شده تا به آن لقب اولین زندان مدرن ایران را بدهند. بعد از تأسیس مدتی به عنوان زندان شهربانی از آن استفاده می‌شد و سپس به زندان تخصصی زنان تبدیل شد.
در ابتدای دهه 50 شمسی همزمان با تشکیل کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک – شهربانی کل کشور، این زندان به صورت اختصاصی به محل شکنجه و زندانی کردن مخالفان سیاسی حکومت پهلوی تبدیل شد. بعد از انقلاب این زندان به بازداشتگاه توحید تغییر نام داد و تا اوایل دهه هشتاد با همین نام از آن استفاده می‌شد. در سال 1381 بازداشتگاه توحید تعطیل و با بازسازی فضای دهه پنجاه، موزه عبرت در این مکان افتتاح شد.

راهنمای بازدید از موزه عبرت

از همان لحظه ورود به موزه عبرت وحشت و ترس اولین احساسی است که تجربه خواهید کرد. درون موزه تورلیدرهایی حضور دارند که اکثراً از زندانی‌های سابق زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری هستند. این افراد به شکلی دقیق می‌توانند تمامی بخش‌های زندان را به شما معرفی کنند. در هر بخش علاوه بر معرفی و ارائه اطلاعات تاریخی، داستان‌هایی که بیانگر گوشه از سرگذشت زندانیان هستند نیز از زبان تورلیدرها بازگو می‌شوند.
از آنجایی که سعی شده تا حد امکان همان فضای زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک بازسازی شود؛ فضای زندان بسیار تاریک و مخوف است. موزه عبرت به بخش‌های مختلفی تقسیم شده که در آن سعی می‌شود بازدیدکنندگان را با تاریخ و سرگذشت زندانیان، زندان‌بانان، شکنجه کنندگان، اتاق‌های شکنجه، ابزارهای اطلاعاتی و شکنجه و ... آشنا کنند. در تمامی بخش‌ها علاوه بر حضور تورلیدرها و راهنماها معمولاً بردهایی که حاوی اطلاعات مربوط به هر بخش هستند به چشم می‌خورند. همچنین در اکثر بخش‌ها تلویزیون‌هایی نیز وجود دارند که اطلاعات مفیدی را از زبان زندانیان بازگو می‌کنند. در اینجا سعی می‌کنیم به مهمترین بخش‌های موزه عبرت اشاره کنیم.

بخش‌های مختلف مربوط به زندانبانان

در بازدید از موزه عبرت با بخش‌های مختلفی هم‌چون اتاق افسر نگهبان، اسلحه خانه، عکاسخانه، اتاق رئیس زندان و اتاق تحویل البسه آشنا می‌شوید که مربوط به زندانبانان گذشته این زندان هستند. در هر کدام از این بخش‌ها شما با نحوه ورود زندانیان به زندان و نحوه کار زندانبانان آن‌ها آشنا خواهید شد. ماکت‌هایی که در این بخش‌ها قرار دارند فضایی نزدیک به همان شرایط واقعی زندان را ایجاد کرده‌اند.

محوطه زندان

محوطه زندان فضایی دایره‌ای شکل در سه طبقه است که در طبقه همکف آن یک حوض دایره‌ای شکل قرار دارد. در اطراف این محوطه سلول‌ها و بندهای مختلف زندان قرار گرفته است. نکته اصلی در مورد محوطه زندان طراحی ویژه و منحصر به فرد آن است. معماری دایره‌ای شکل باعث می‌شود تا فضای زندان در زمستان‌ها سردتر و در تابستان‌ها گرم‌تر باشد و از طرفی صدای ناله و زاری حاصل از شکنجه زندانیان در آن منعکس شود. همین موضوع سبب می‌شود تا زندانیان شرایط بسیار سخت‌تری در زندان کمیته مشترک تجربه کنند. محوطه زندان راه دسترسی به بخش‌های تو در تو و پیچیده زندان را امکان پذیر می‌کند. در این بخش نیز ماکت‌هایی از زندانیان در حال شکنجه وجود دارد.

سلول‌های عمومی و انفرادی موزه عبرت

بعد از گذر از محوطه زندان و به سلول‌های عمومی و انفرادی دسترسی پیدا می‌کنید. در مجموع 86 سلول در 4 بند انفرادی و 18 سلول در دو بند عمومی در موزه عبرت وجود دارد. ظرفیت زندان با این تعداد از سلول‌ها حدود 200 نفر بوده که البته در مقاطعی تا 4 برابر ظرفیت نیز زندانی در آن‌ها قرار می‌گرفت. تقریباً در تمامی بندها و سلول‌ها ماکت‌هایی از زندانیان و وضعیت اسفبار آن‌ها قرار دارد.
در این بخش از بازدید موزه عبرت با سلول‌های افراد مشهور و سرشناسی که در این زندان بوده‌اند نیز رو به رو می‌شوید. برای مثال ماکت‌هایی از آیت الله خامنه‌ای، شهید رجایی، دکتر علی شریعتی و ... در سلول‌های انفرادی قرار داده شده‌اند.

اتاق‌های شکنجه

از مخفوف‌ترین و وحشتناک‌ترین بخش‌های موزه عبرت اتاق‌های شکنجه متعددی هستند که به همان شکل سابق بازسازی شده‌اند. در هر کدام از این اتاق‌ها نحوه خاصی از شکنجه به وسیله شکنجه‌گرهای معروف ساواک همچون رسولی، دکتر منوچهری، دکتر حسینی، کمالی، عضدی و ... به اجرا در می‌آمده است. معروف‌ترین اتاق‌های شکنجه اتاق فوتبال، آپولو، تخت شلاق، قفس داغ و اتاق تمشیت (یا زیر 8 که مخصوص شکنجه با شوک برق بود) هستند. در این اتاق‌ها ماکت‌هایی از زندانیان در حال شکنجه وجود دارد.

اتاق ملاقات و حمام

اتاق ملاقات و حمام از بخش‌های دیگر زندان هستند که در آن با زندگی روزمره زندانی‌ها بیشتر آشنا می‌شوید. اتاق ملاقات که معمولاً زندانیان بسیار کمی شانس حضور در آن را داشتند در واقع یک قفس توری بزرگ است که در آن زندانی می‌توانست با ملاقات‌کنندگان از پشت یک توری فلزی آن هم در حضور یک نگهبان صحبت کند. در حمام نیز وضعیت اسفبار زندانیان به تصویر کشیده می‌شود.
یادبودها و وسایل به جا مانده از زندانیان
در قسمت‌های مختلف موزه عبرت یادبودهایی برای زندانیان وجود دارد. از دیوار پلاک‌ها که اسامی زندانیان بر روی آن نقش بسته تا تصاویر همه زندانیان. یک بخش هم برای وسایل به جا مانده از زندانیان در نظر گرفته شده که وسایل جالبی در آن‌ها به چشم می‌خورد.
سایر بخش‌های موزه عبرت