پل قدیم دزفول

پل قدیم دزفول که نام این شهر هم از آن وام گرفته‌شده است، تاریخی دور و دراز دارد و به دوران ساسانیان بر می‌گردد. این پل زیبا که از قدیمی‌ترین پل‌های آجری جهان است، مهم‌ترین اثر تاریخی شهر دزفول به حساب می‌آید که تماشای آن شما را به داستانی تاریخی می‌برد. داستانی که به 18 قرن پیش مربوط می‌شود. با اسمارتیز همراه شوید برای پیاده‌روی بر روی پل قدیم دزفول و شنیدن داستان زندگی این پل زیبا.

پل قدیم دزفول داستان زندگی‌اش را می‌گوید!

دزفول که در سال‌های دور به دژ پل شناخته می‌شد، نامش تداعی‌کننده نام پلی در این شهر زیبا بود. این پل قدیمی به دستور شاپور اول ساسانی ساخته شده‌بود. پس از پیروزی شاپور اول بر والرین، اسرای رومی شروع به ساختن این پل روی رودخانه دز کردند. پل قدیم دزفول به پل رومی هم شناخته می‌شود و یادآور داستان اسیرهای رومی در گذشته است.
پل دزفول در واقع شرق و غرب این شهر را به هم ارتباط می‌دهد. در گذشته‌های دور این پل محل اتصال منطقه جندی‌شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده‌است. در حال حاضر پل قدیم دزفول را از قدیمی‌ترین پل‌های آجری جهان به شمار می‌آورند. این پل زیبا بیش از 17 قرن سن و سال دارد! و همین آن را به یکی از عجیب‌ترین و استوارترین آثار تاریخی تبدیل کرده‌است.
تاریخ ساخت پل دزفول را 263 میلادی تخمین زده‌اند. برای حفاظت و مراقبت از این اثر، قلعه‌ای نیز ساخته شد که امروزه در محله‌ای به نام قلعه در دزفول قرار دارد. بعدها در دروان صفویه دستور بازسازی و مرمت پل رومی دزفول داده شد. در زمان قاجار نیز برای بار دوم توجهی ویژه به این پل قدیمی شد و تعمیراتی روی آن انجام گرفت. درنهایت در دوران پهلوی قسمت‌های بتنی پل قدیم دزفول به آن اضافه شدند.

ساختار و معماری پل رومی دزفول

معماری پل رومی حکایت از سرگذشت زندگی او دارد. بافت معماری سه دوره تاریخی مهم را می‌توان در این پل دید. پایه‌های پل قدیمی‌ترین بخش‌ها هستند و از زمان ساسانیان خود را سر پا نگه داشتند. بخش طاقدیسی پل رومی به دوران صفویه برمی‌گردد که از نمونه‌های طاق‌های دوره‌اسلامی است. بخش عرشه که از مصالح جدیدتری همچون فلز و سیمان ساخته‌شده، کار رضا شاه پهلوی است.
مورخان اعتقاد دارند این پل زیبا که از 1800 سال پیش زنده و سرحال باقی مانده، منحصر به فرد‌ترین اثر تاریخی‌ست که تا کنون دوام آورده‌است. هر قسمت از این پل حرفی دارد و داستان خود را جداگانه تعریف می‌کند. پل قدیم دزفول در 15 دی ماه سال 1310 وارد فهرست آثار ملی ایران شد و شماره 84 این فهرست را از آن خود کرد. از سال 1390 شهرداری دزفول میدانی آجری در ورودی پل رومی ساخت تا کاربری پل بعد از 1700 سال به گردشگری تغییر کند و این پل شانسی برای ورود به فهرست میراث جهانی هم داشته باشد.

استفاده از پل قدیم دزفول

شاید عجیب به نظر برسد اما این پل استوار با بیش از 17 قرن قدمت محل عبور و مرور خودروها تا چند سال پیش بوده‌است. تا سال 1388 و 89 استفاده از پل رومی به عنوان مسیری برای رفت و آمد خودروها استفاده می‌شد، اما این ترددها، پایه‌ها و بدنه پل را سست‌تر کردند و احتمال از بین رفتن پل زیاد شده‌ بود. به همین دلیل تردد خودرو از چند سال پیش متوقف شد و اکنون پیاده‌روی و تماشای آب خروشان رودخانه دز در زیر پای شما آرامشی وصف‌ناشدنی به همراه دارد.
طغیان‌های رودخانه دز و سیلی که در سال 1395 شاهد آن بودیم، به قسمت‌های پایین پل آسیب‌های جدی وارد کرد و پایه‌های پل به شدت تخریب شد. این موضوع نگرانی‌های بسیاری را به همراه داشت که انتظار می‌رود سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به مرمت این بنای مهم تاریخی اهمیت بیشتری بدهد.

بازدید از پل قدیم دزفول

برای بازدید از این پل تاریخی و زیبا باید به استان خوزستان رفت و به سمت شهر دزفول رانندگی کرد. این پل آجری و دوست‌داشتنی در 80 کیلومتری شوشتر و جنوب شرقی دزفول قرار گرفته است و 10 کیلومتر با ایستگاه راه آهن اندیمشک در ساحل شرقی رودخانه دز فاصله دارد.
اگر به سمت امام خمینی جنوبی و انتهای خیابان شهید منتظری بروید، این پل زیبا جلو چشمانتان ظاهر خواهد شد. از آنجایی که پل قدیم دزفول داخل شهر قرار گرفته است، دسترسی به پل با وسایل حمل و نقل عمومی مثل تاکسی و اتوبوس نیز امکان‌پذیر است.

بهترین زمان سفر به دزفول

این شهر زیبا و تاریخی تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی معتدل دارد. دما در روزهای گرم سال به 49 درجه هم می‌رسد و سردترین روزها در دزفول 3 درجه سانتی‌گراد است. برای سفر به این شهر و بازدید از پل قدیم دزفول، بهترین زمان سفر نیمه دوم سال و تعطیلات نوروزی است. البته تعطیلات نوروزی معمولاً شلوغ‌ترین روزهای دزفول است و اگر دنبال سفری برای آرامش می‌گردید، پاییز و زمستان دزفول را از دست ندهید.

اطراف پل قدیم دزفول چه خبر است؟

حالا که قصد پیاده‌روی و گشت و گذار در اطراف پل دزفول را دارید، خانه تیزنو را از دست ندهید. 500 متر بالاتر از پل رومی دزفول، در خیابان ساحلی، این خانه تاریخی با عطر و بویی از گذشته منتظر شماست. خانه تیز نو از کهن‌ترین و زیباترین خانه‌های شهر دزفول است که پیکره آن از زمان صفویه باقی‌مانده است. درب‌های ورودی، ایوان‌ها، کف‌خانه و فضای داخلی آن همگی از گذشته‌هایی دور باقی مانده‌اند و یادآور تمدن غنی ایران است. نظاره تاریخ صفویه در معماری این بنای زیبا بعد از بازدید از پل قدیم دزفول لذتی دوچندان خواهد داشت.
علاوه بر این، بازدید از خانه سوزنگر نیز که در خیابان فردوسی و نزدیکی پل رومی دزفول واقع‌شده، خالی از لطف نخواهد بود. قدم گذاشتن در این خانه تاریخی شما به دوره قاجار می‌برد. در خانه سوزنگر که در دو طبقه ساخته‌شده، آجرکاری‌های زیبا در جای جای دیوارها دیده می‌شود. طبقه دوم محل پذیرایی مهمانان بوده که معماری منحصر به فردی دارد. هر دو این بناها از اماکن گردشگری دزفول است که با چند دقیقه قدم زدن بعد از بازدید از پل قدیم، به آن‌ها می‌رسید.

کلام آخر

داستان هر شهر از نقطه‌ای شروع می‌شود و داستان دزفول هم از پل این شهر آغاز شده‌است. این پل تاریخی که از قدیمی‌ترین پل‌های آجری است، نماد شهر دزفول بوده و حتی فراتر از نمادی بومی است. چرا که تصویر این پل مهم و تاریخی در اوایل دوره پهلوی دوم از پشت اسکناس‌های صد ریالی سر درآورد!
جهانگردان ایرانی و اروپایی هرکدام توصیف خود را از پل قدیم دزفول در کتاب‌هایشان آورده‌اند. حاج نجم الملک در کتاب سفرنامه خوزستان و جورج کرزن از جهانگردان معاصر اروپایی توصیفی از این پل تاریخی داشته‌اند. سفر به دزفول و بازدید از این اثر تاریخی لذتی تکرارنشدنی خواهد داشت. پل قدیم دزفول تنها اثر تاریخی است که سرگذشت چند دوره مهم تاریخی را در پایه‌ها و ستون‌ها خود جای داده و تا امروز ماندگار مانده‌است.