چطور در سفر از شر ویروس‌ها و میکروب‌ها در امان باشیم؟

همه‌گیری کرونا نگرانی‌های بیشتری را برای رعایت بهداشت به دنبال دارد، اما انسان‌ هیچ‌گاه از میکروب‌ها و ویروس‌ها در امان نبوده‌. هزار و یک بیماری گوناگون را سراغ داریم که با میکروب و ویروس منتقل می‌شوند که جدیدترین نمونه‌اش کرونا ویروس است. در نتیجه حتی پس از نابودی کامل کرونا نیز باید مواظب خودمان باشیم و از روش‌های جلوگیری از ابتلا به ویروس‌ها و میکروب‌های مختلف آگاهی داشته باشیم. خوشبختانه روش‌های جالبی برای این کار وجود دارد که در ادامه این روش‌ها را با شما درمیان خواهیم گذاشت؛ با اسمارتیز همراه باشید.

از شر میکروب‌ها فرار می‌کنیم، غافل از اینکه میکروب‌ها و ویروس‌های نابکار همه‌جا هستند و هوا، زمین و حیوانات به عنوان عوامل اصلی انتقال ویروس‌ها شناخته می‌شوند. با این حساب می‌توان گفت هر سطحی که لمس می‌کنیم، حتی بدن انسان ممکن است به میکروب و ویروس آلوده باشد. ماجرا به همین سادگی نیست و در کنار میکروب‌ها و ویروس‌ها، انواع قارچ‌ها، تک‌یاخته‌ها و کرم‌ها نیز در اطراف ما وجود دارد. این آلودگی‌ها به راحتی دست از سر انسان بر نمی‌دارند و بیماری‌ و دردسرهای زیادی ایجاد می‌کنند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها را این روزها در قالب ویروس کرونا شاهد هستیم. جالب است بدانید بیشتر این آلودگی‌ها ضرر جدی به انسان وارد نمی‌کنند، چرا دستگاه ایمنی بدن این آلودگی‌ها را از بین می‌برد.

اما از آنجایی که به قول قدیمی‌ها باید دشمن را شناخت و بهترین راه مبارزه با دشمن را فرا گرفت و به فکر حفظ سلامت بدن بود. این وضعیت در مسافرت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چرا که نمی‌خواهیم مسافرتی که هزار و یک نقشه برای خوشگذرانی در آن کشیده‌ایم، با بیماری و ناخوشی خراب شود. قانون اول مبارزه با میکروب‌ها و ویروس‌ها را حتماً شما هم شنیده‌اید که می‌گویند باید به مدت بیست ثانیه دست‌ها را حسابی بشویید. از طرف دیگر تماس ‌دست‌های نشسته با صورت نیز ممنوع است و پیشنهاد می‌شود در دوران همه‌گیری ویروس‌ها و بیماری‌ها، در مراکز عمومی و پرتردد دست‌ها را با دستکش بپوشانید و ماسک بزنید.

در این بین هرچقدر هم که بهداشت شخصی را رعایت کنید، باز هم ویروس‌ها و میکروب‌ها در گوشه و کنار شما کمین‌کرده‌اند و مترصد فرصتی هستند تا گریبان قربانیان را بگیرند. اما جایی برای نگرانی وجود ندارد چرا که با روش‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، با خیال راحت بدون نگرانی از ابتلا به کرونا یا دیگر بیماری‌های ویروسی و میکروبی می‌توانید به زندگی و مسافرت ادامه دهید.

کارشناسان سلامت تأکید ویژه‌ای به حفظ بهداشت گوشی همراه دارند چرا که ممکن است ناخواسته در مجاورت میکروب‌ها و ویروس‌های گوشی همراه قرار بگیرید. به خاطر داشته باشید که برداشتن و لمس صفحه نمایش گوشی برای تعامل با آن، دست‌های شما را در مجاورت آلودگی‌های احتمالی گوشی قرار می‌دهد. «چاک گِربا» (Chuck Gerba)، پروفسور میکروبیولوژی دانشگاه آریزونا در «توسکان» (Tuscun) مدعی است تماس بیشتر دست‌ها با صفحه‌نمایش گوشی، احتمال افزایش آلودگی گوشی و بیماری را به دنبال دارد.

بر اساس تحقیقی که در سال 2017 در مجله «ژورنال جرمز» (Journal Germs)، با بررسی 27 گوشی همراه با کاربرانی نوجوان منتشر شد، مشخص گردید صفحه‌ نمایش گوشی این افراد به ویروس‌ها و میکروب‌های خطرناکی مانند بیماری‌های دستگاه گوارش، گلودرد میکروبی و عارضه‌های پوستی آلوده است. «دکتر گربا» که به وی لقب «دکتر جِرم» را داده‌اند با مطالعه دلیل بیماری بسیاری از افرادی که در بیمارستان بستری شده‌اند، به این واقعیت پی برد که بیماری از طریق گوشی‌های هوشمند به این افراد منتقل شده است. 

به این ترتیب پیشنهاد می‌شود به همان اندازه که نگران حفظ اطلاعات خود در گوشی‌ هوشمند هستید، به بهداشت گوشی خود نیز اهمیت دهید و دست‌کم روزی یک بار با دستمال‌های الکلی، گوشی خود را تمیز نمایید. توجه داشته باشید که تمام موادضدعفونی برای تمیز کردن گوشی هوشمند کاربرد ندارد و بعضی از این مواد مانند «وایتکس» به گوشی صدمه وارد می‌کند.

مردمان بسیاری از کشورها مانند ایران، ترکیه و ژاپن، قبل از ورود به منزل یا اتاق‌های هتل کفش‌های خود را در میاورند. این روش جلوی ورود آلودگی‌ها به منزل را می‌گیرد و احتمال انتقال ویروس‌ها به داخل منزل را کاهش می‌دهد. انجام این کار تأثیر زیادی در جلوگیری از گسترش «ویروس کووید 19» (COVID – 19)، دارد چرا که این ویروس بر روی بعضی از سطوح به مدت چندین ساعت یا حتی چندین روز باقی می‌ماند.

در نتیجه «دکتر گربا» پیشنهاد می‌کند حتماً کفش‌ها را قبل از ورود به منزل از پا بیرون بیاورید و اگر شرایط منزل یا اتاق‌های هتل به گونه‌ای است که باید با کفش وارد شوید، قبل از ورود به اتاق، کفش‌ها را کاملاً ضدعفونی نمایید. جالب است بدانید «دکتر گربا» و تیم‌ تحقیقاتی‌اش در یک آزمایش، ویروس‌های مختلفی را در نزدیک ورودی اتاق قرار داده بودند و پس از چندین ساعت، مشخص شد نزدیک به 80 درصد این ویروس‌ها به داخل اتاق راه پیدا کرده و روی سطوح مختلف قرار گرفته‌اند. در نتیجه «گربا» پیشنهاد می‌کند اگر از تمیز بودن قسمت‌های مختلف منزل شک دارید، تمام قسمت‌ها را ضدعفونی کنید و دست‌های خود را حتماً بشویید.

«بی‌.‌ام.‌سی اینفکشِس دِزیز» (BMC infectious Diseases)، در تحقیقاتی که در سال 2011 انجام داد، مشخص کرد افرادی که در سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی حضور دارند، دست‌کم 6 مرتبه بیشتر در معرض سرماخوردگی نسبت به افرادی که با خودروهای شخصی تردد می‌کنند، قرار دارند. به این ترتیب می‌توان گفت اتوبوس، مترو و دیگر سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی، عملاً محل کشت ویروس به حساب می‌آیند.

منظور این نیست که سوار سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی نشوید، اما بهتر است در استفاده از این سرویس‌ها، بیشتر از همیشه مواظب رعایت بهداشت باشید و در حد امکان، دست به دستگیره، صندلی و دیگر سطوح در سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی نزنید. پس از پیاده شدن از این سرویس‌ها، حتماً دست‌‌های خود را ضدعفونی کنید یا بشویید.

«جیسون تِترو» (Jason Tetro)، محقق کانادایی و دانشمند میکروب‌شناس پیشنهاد می‌کند برای امنیت بیشتر در سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی، دهان و بینی خود را با تکه‌ای دستمال یا ماسک بپوشانید تا آلودگی‌های معلق در هوا از طریق دستگاه تنفس راهی به بدن شما پیدا نکنند. به گفته این دانشمند، دستکش و ماسک یا تکه‌ای دستمال، جلوی ورود بیماری را به بدن می‌گیرد، اما بهتر است قبل از ورود به منزل، دستکش و ماسکی که در سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی استفاده کرده‌اید را بشویید یا دور بیاندازید.

برای شما گفتیم که به «دکتر گربا»، لقب «دکتر جِرم» داده‌اند، این لقب به دلیل آزمایش‌های مختلف «گربا» برای نفوذ میکروب‌ها و ویروس‌ها به اتاق‌های هتل، ‌کشتی‌های کروز و هواپیما‌ها به «گربا» اختصاص داده شده است. با این حساب می‌توان گفت با خیال راحت می‌توان روی نتایج تحقیقات وی حساب باز کرد. بر اساس این تحقیقات، در هواپیما، شاهد تراکم زیادی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و میکروب‌هایی هستیم که بیماری‌های دستگاه گوارش و تنفس مانند آنفلوانزا را به دنبال دارد. این پزشک میکروب‌شناس توصیه می‌کند تا مسافرین حتماً موادضدعفونی کننده را در حین پرواز به همراه خود داشته باشند و قبل از نشستن، میز، کمربند، دسته صندلی، تکیه‌گاهِ سر و پنجره‌ هواپیما را ضدعفونی کنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی انتشار کرونا در هواپیما، مطلب «ویروس کرونا در هواپیما» را بخوانید.

به گفته «دکتر گربا» نسل فعلی نسبت به تمام نسل‌های بشر، تماس بیشتری با سطوح دارد و برای تعامل با گوشی‌های هوشمند، دکمه‌‌های آسانسور، دستگاه‌های خودپرداز و دیگر لوازم الکترونیکی از دست خود استفاده می‌کند و در این شرایط احتمال افزایش انتقال بیماری‌های مسری وجود دارد. «دکتر گربا» مدعی است بیشتر انسان‌ها در حدود 120 سال پیش در روستاها زندگی می‌کردند و ماهی یک‌بار به شهر می‌آمدند، اما این روزها انسان‌ها چیزهای مختلفی را در طول روز لمس می‌کنند و با لمس این چیزها، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند.

تاکنون هیچ مدرکی برای اثبات انتقال ویروس کووید 19 از طریق خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها پیدا نشده است، اما به غیر از این ویروس، باکتری‌ها، میکروب‌ها و ویروس‌های مختلفی را می‌شناسیم که از طریق خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به انسان منتقل می‌شوند. در نتیجه پیشنهاد می‌‌کنیم در طول مسافرت، بیشتر از همیشه مواظب بهداشت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها باشید.

به این ترتیب پیشنهاد می‌کنیم در حین مسافرت در کشورهای در حال توسعه یا مناطقی که به آب تصفیه‌شده دسترسی ندارند، از نوشیدن آب تصفیه‌نشده برحذر باشید و به همراه خود آب آشامیدنی یا فیلترهای مخصوص صافی آب همراه داشته باشید (راهنمای تصفیه آب در سفر). در این بین از مسواک‌زدن غافل نشوید و در بازه‌های زمانی متناوب با آب تمیز و سالم دوش بگیرید. به خاطر داشته باشید نوشیدن آب آلوده یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد بیماری‌های گوارشی در سرتاسر دنیا به حساب می‌آید.

از طرف دیگر جهانگردان از مصرف خوراکی‌های خام پرهیز کنند و خوردن کاهو، میوه‌های پوست‌نکنده و سوشی (Sushi)، را کنار بگذارند. در مجموع از آنجایی که نمی‌دانید میوه‌‌ها و سبزیجات در چه مکانی رشد کرده‌اند و از شسته شدن آنها با آب تصیفه شده اطمینان ندارید، بهتر است خوردن میوه‌جات و سبزی‌ها را در مسافرت با احتیاط انجام دهید.

در پی همه‌گیری کرونا اگر نگاهی به توصیه‌های پزشکی داشته باشید، متوجه تذکرهای بی‌شمار پزشکان برای شستشوی دست‌ها خواهید شد. این همه اصرار بی‌دلیل نیست و آمار و ارقام از کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی و تنفسی در پی شستشوی دست‌ها اشاره دارد. مرکز جلوگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا (Center for disease control and prevention)، در گزارشی مشخص کرده که شستشوی صحیح دست‌ها احتمال ابتلای افراد به اسهال را تا میزان 23 تا 40 درصد کاهش می‌دهد و شستشوی دست‌ها بین 16 تا 21 درصد جلوی ابتلا به بیماری‌های تنفسی را می‌گیرد. 

«دکتر گربا» در صحبت‌های خود به این نکته اشاره دارد که انسان‌ها نمی‌توانند جلوی تماس با آلودگی‌های میکروبی و ویروسی را بگیرند، در نتیجه تنها راه مقابله با این آلودگی‌ها، شستشوی دست‌ها است تا از این طریق، قبل از اینکه ویروس از دست به دهان و بینی منتقل شود و زمینه بیماری را فراهم کند، با شستشو از بین خواهد رفت. به گفته این پزشک متخصص، آب‌ و‌ صابون و مواد ضدعفونی الکلی، آلودگی‌ها را تا میزان مولکولی از بین می‌برند. ناگفته نماند گفته می‌شود که شستشوی دست‌ها با آب و صابون نسبت به ضدعفونی آنها با مواد ضدعفونی کننده برتری دارد چرا که در شستشوی دست، زیر ناخن که محل تجمل آلودگی‌ها است، تمیز و پاک می‌شود.

کارمندان هتل موظف به نظافت اتاق هستند و قبل از اینکه اتاق را در اختیار مسافر جدیدی قرار دهند، باید تمام قسمت‌های آن را کاملاً تمیز کنند. اما احتمال زیادی وجود دارد که جایی از چشم آنها دور بماند یا اینکه از تمیز کردن اتاق فراموش کنند. در نتیجه از آنجایی که به قول قدیمی‌ها کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند، قبل از اِسکان در اتاق جدید، مکان‌های پرتردد اتاق را با موادضدعفونی تمیز کنید و از نظافت سرویس بهداشتی، حمام و راهرو غافل نشوید. تمیز کردن ریموت کنترل تلویزیون، تجهیزات گرمایشی و سرمایشی و کلیدهای برق نیز از دیگر مواردی است که احتمال ابتلا به بیماری‌های همه‌گیر را کاهش می‌دهد. 

از طرف دیگر قبل از انتخاب هتل، شرایط نظافت اتاق‌ها را جویا شوید و هتلی را انتخاب کنید که بهترین امکانات نظافتی را در اختیار شما قرار می‌دهد.

به احتمال زیاد قبل از شیوع ویروس کووید – 19، اصطلاح فاصله‌گذاری اجتماعی به گوش شما نخورده بود، اما جالب است بدانید این اصطلاح برای متخصصان بیماری‌های همه‌گیر، اصطلاحی شناخته شده است. بر اساس طرح فاصله گذاری اجتماعی، افراد باید دست‌کم 2 متر از غریبه‌ها فاصله بگیرند تا شرایط انتقال بیماری کاهش پیدا کند. به این ترتیب در دوران همه‌گیری کرونا یا دیگر بیماری‌های مسری، بهتر است در صورت امکان در مکان‌‌های شلوغ حاضر نشوید و اول یا آخر وقت به مکان‌های شلوغ سر بزنید که جمعیت کمتری داشته باشد. از طرف دیگر اگر متوجه شدید فردی سرفه می‌کند، سریعاً از وی فاصله بگیرید. 

ممکن است فاصله گرفتن از دیگران برای شما کار راحتی نباشد و این کار را نوعی بی‌احترامی به اطرافیان تلقی کنید، اما به خاطر داشته باشید که حضور در مکان‌های بدون آلودگی حق شما است و با این روش، عملاً سلامت خود و بقیه را تضمین می‌کنید.

مربی‌های مهد کودک، بچه‌ها را آهنربای جذب بیماری و میکروب قلمداد می‌کنند و تحقیقات اخیر نیز ثابت کرده به هر اندازه‌ای که در یک منزل، کودک بیشتری حضور داشته باشد، به همان‌ اندازه احتمال حضور ویروس‌ها در این منزل بیشتر است. این وضعیت در زمان مسافرت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چرا که غیر ممکن است در طول سفر کودکان به سطوح آلوده دست نزنند و دست‌های آلوده را به دهان خود نمالند. در نتیجه در طول مسافرت به کودکان خود آموزش دهید که دست‌های خود را در حد امکان به مکان‌های آلوده نمالند، از طرف دیگر از هر فرصتی برای تمیزکردن و ضدعفونی نمودن دست فرزندان دلبند خود استفاده کنید.

در پایان باید گفت میکروب‌ها و ویروس‌ها در طول سده‌های متمادی دردسرهای زیادی برای انسان‌ها ایجاد کرده‌اند و حتی در دوران قبل از کرونا نیز انسان‌ها مشکلات زیادی با میکرو‌ب‌ها و ویروس‌ها داشته‌اند. این وضعیت در آینده نیز ادامه دارد و انسان‌های آینده باز هم از ویروس‌ها و میکروب‌ها آسیب خواهند دید. در نتیجه بهتر است توصیه‌های انجمن‌های پزشکی را جدی بگیریم و به خاطر داشته باشیم که شستن دست‌ها، مهم‌ترین روش برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های واگیردار و به‌ خصوص کرونا شناخته می‌شود.